Kenia Tekent Historisch Gezondheidszorgsamenwerkingsakkoord van 2,5 Miljard Dollar met de VS

Op 4 december 2025 heeft de Republiek Kenia een primeur behaald door als eerste Afrikaanse natie een bilateraal Raamwerkovereenkomst voor Gezondheidssamenwerking aan te gaan met de regering van de Verenigde Staten van Amerika. Dit moment markeert een nieuw tijdperk in de mondiale gezondheidssteun vanuit Amerika, aangezien Kenia de allereerste staat ter wereld is die dit specifieke, nieuwe type overeenkomst ondertekent.

De officiële ondertekeningsceremonie vond plaats in Washington D.C. Het document werd bezegeld door de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio – die op 20 januari 2025 met een unanieme stemming van 99 tegen 0 door de Senaat werd bevestigd – en de Keniaanse president, Dr. William S. Ruto. Dit vijfjarige akkoord, met een totale waarde van 2,5 miljard dollar, vervangt de voorgaande beheerstructuren voor gezondheidszorg, die voorheen onder de bevoegdheid van het inmiddels ontbonden United States Agency for International Development (USAID) vielen.

In het kader van deze intentieverklaring hebben de Verenigde Staten zich gecommitteerd aan de toewijzing van maximaal 1,6 miljard dollar over de komende vijf jaar. Deze fondsen zijn bestemd ter ondersteuning van cruciale Keniaanse programma's. De focus ligt op de strijd tegen hiv/aids, tuberculose (tbc), malaria, het verbeteren van de moeder- en kindzorg, de uitroeiing van polio, en het versterken van systemen voor ziektebewaking en paraatheid bij uitbraken. De Keniaanse overheid heeft op haar beurt toegezegd de binnenlandse uitgaven voor gezondheidszorg met 850 miljoen dollar te verhogen gedurende dezelfde periode, wat hun bereidheid tot grotere financiële verantwoordelijkheid onderstreept.

Het raamwerk is gebaseerd op een ‘overheid-tot-overheid’-model. Dit houdt in dat de middelen rechtstreeks naar Keniaanse overheidsinstanties worden geleid. Dit nieuwe beleid is erop gericht de efficiëntie en de verantwoording te verhogen, en tegelijkertijd de nationale soevereiniteit op het gebied van gezondheidszorg te versterken door de afhankelijkheid van externe niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) te verminderen. De Keniaanse minister van Volksgezondheid, Adan Duale, bevestigde dat de bijbehorende documentatie spoedig aan het Parlement zal worden voorgelegd.

Minister Rubio benadrukte dat deze overeenkomst met Kenia de eerste is van de vijftig geplande bilaterale akkoorden onder de ‘America First Global Health Strategy’. Deze strategie werd op 18 september 2025 door het State Department gelanceerd en geeft prioriteit aan strategische partnerschappen met bondgenoten. Het doel is ook om de Chinese invloed in Afrika tegen te gaan. De deal erkent tevens de vitale rol van Kenia als een belangrijke Amerikaanse bondgenoot, onder andere door hun bijdragen aan de internationale stabilisatiemacht op Haïti.

President Ruto beschreef de overeenkomst als een mijlpaal op weg naar de modernisering van ziekenhuizen, personeelsbeleid en verzekeringssystemen in Kenia. Het plan voorziet in een gefaseerde overdracht van de inkoop van medicijnen en de salarisadministratie van medisch personeel naar het Keniaanse staatsfonds. Ook de landelijke implementatie van elektronische patiëntendossiers maakt deel uit van de afspraken. De Chief Cabinet Secretary van Kenia, Musalia Mudavadi, was eveneens aanwezig bij de ondertekening in Washington. Deze verschuiving naar overheidsbeheer herstelt de voorspelbaarheid en verstevigt het nationale bestuur over de gezondheidsprogramma’s.

Het akkoord, dat geschat wordt op een totale waarde van 208 miljard Keniaanse shilling, symboliseert een duidelijke breuk met de traditionele, donor-georiënteerde hulpmodellen. Het beweegt zich nu naar een model van co-investering en wederzijdse verantwoording. Jeremy P. Levine, de onderminister voor Buitenlandse Hulp, Humanitaire Hulp en Religieuze Vrijheid, merkte op dat elke geïnvesteerde dollar gerechtvaardigd moet worden vanuit het oogpunt van Amerikaanse diplomatie en staatsopbouw. Het Keniaanse Ministerie van Volksgezondheid heeft publieke zorgen over datasoevereiniteit weggenomen, stellend dat de overeenkomst garandeert dat Kenia de volledige eigenaar blijft van zijn data, waarbij enkel geaggregeerde informatie wordt gedeeld.