Kenia jako pierwszy kraj Afryki podpisuje z USA ramowe porozumienie o współpracy zdrowotnej na kwotę 2,5 miliarda dolarów

Dnia 4 grudnia 2025 roku Republika Kenii zapisała się w historii, stając się pierwszym afrykańskim państwem, które zawarło dwustronne Ramowe Porozumienie o Współpracy Zdrowotnej z rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki. Wydarzenie to wyznacza nowy kurs w globalnej pomocy zdrowotnej świadczonej przez Amerykanów, ponieważ Kenia jest pierwszym krajem na świecie, który podpisał tego typu nowatorskie porozumienie.

Akt podpisania umowy miał miejsce w Waszyngtonie, Dystrykt Kolumbii. Dokument został parafowany przez Sekretarza Stanu USA, Marco Rubio – który uzyskał zatwierdzenie Senatu 20 stycznia 2025 roku jednogłośnie stosunkiem głosów 99 do 0 – oraz Prezydenta Kenii, doktora Williama S. Ruto. Umowa, której okres obowiązywania ustalono na pięć lat, opiewa na łączną sumę 2,5 miliarda dolarów. Zastępuje ona dotychczasowe mechanizmy zarządzania opieką zdrowotną, które były nadzorowane przez już nieistniejącą Agencję Stanów Zjednoczonych ds. Rozwoju Międzynarodowego (USAID).

W ramach tego memorandum Stany Zjednoczone zobowiązały się przeznaczyć do 1,6 miliarda dolarów w ciągu pięciu lat na wsparcie kluczowych programów realizowanych w Kenii. Środki te mają zostać skierowane na walkę z HIV/AIDS, gruźlicą (TB), malarią, poprawę zdrowia matki i dziecka, eliminację polio, a także na wzmocnienie systemów nadzoru epidemiologicznego i gotowości na wypadek wybuchu ognisk chorób. Rząd Kenii z kolei zobowiązał się do zwiększenia krajowych wydatków na ochronę zdrowia o 850 milionów dolarów w tym samym pięcioletnim okresie, co świadczy o gotowości do przyjęcia większej odpowiedzialności finansowej.

Cała rama programowa opiera się na modelu „rząd dla rządu”, co oznacza bezpośrednie przekazywanie funduszy kenijskim instytucjom państwowym. Taki model ma na celu podniesienie efektywności i zwiększenie rozliczalności, a także umocnienie narodowej suwerenności w dziedzinie zdrowia poprzez ograniczenie zależności od zewnętrznych organizacji pozarządowych (NGO). Minister Zdrowia Kenii, Aden Duale, potwierdził, że dokumenty związane z tą transakcją wkrótce trafią pod obrady Parlamentu.

Sekretarz Stanu Rubio podkreślił, że porozumienie z Kenią jest pierwszym z pięćdziesięciu planowanych porozumień dwustronnych w ramach „Globalnej Strategii Zdrowotnej Ameryka Przede Wszystkim”. Strategia ta została zaprezentowana przez Departament Stanu 18 września 2025 roku. Priorytetem dla tej strategii są strategiczne partnerstwa z państwami sojuszniczymi i ma ona przeciwdziałać rosnącym wpływom Chin na kontynencie afrykańskim. Umowa ta uznaje również kluczową rolę Kenii jako ważnego sojusznika USA, między innymi za jej wkład w międzynarodowe siły stabilizacyjne na Haiti.

Prezydent Ruto określił to porozumienie jako historyczny krok w kierunku modernizacji kenijskich szpitali, kadry pracowniczej oraz systemów ubezpieczeniowych. Program zakłada stopniowe przeniesienie procedur zakupu leków i zatrudniania personelu medycznego na kenijski państwowy system wynagrodzeń, a także ogólnokrajowe wdrożenie elektronicznej dokumentacji medycznej. W ceremonii podpisania w Waszyngtonie uczestniczył również Główny Sekretarz Gabinetu Kenii, Musalia Mudavadi. Ta zmiana na rzecz rządowego zarządzania przywraca przewidywalność i wzmacnia krajową kontrolę nad programami zdrowotnymi.

Szacuje się, że całkowita wartość umowy wynosi 208 miliardów szylingów kenijskich. Podkreśla to odejście od tradycyjnych modeli pomocy skoncentrowanych na darczyńcach na rzecz modelu współinwestowania i wzajemnej odpowiedzialności. Zastępca Sekretarza Stanu ds. Pomocy Zagranicznej, Pomocy Humanitarnej i Wolności Religijnej, Jeremy P. Levin, zaznaczył, że każdy wydany dolar musi być uzasadniony z perspektywy amerykańskiej dyplomacji i budowania państwowości. Kenijskie Ministerstwo Zdrowia odniosło się do obaw społecznych dotyczących prywatności danych, zapewniając, że porozumienie gwarantuje Kenii pełną własność nad swoimi danymi i wymaga jedynie udostępniania informacji zagregowanych.