AB'den Rusya'nın Dondurulmuş Varlıklarının Ukrayna Lehine Kullanımı İçin Süresiz Engel

Avrupa Birliği üyesi olan 27 ülkeden 25'i, Aralık 2025'te yazılı usul yoluyla önemli bir karar aldı. Bu karar, dondurulmuş Rus devlet varlıklarının Ukrayna'yı desteklemek amacıyla kullanılmasının hukuki zeminini oluşturuyor. Alınan bu adım, AB üyesi ülkelerin yargı yetkisinde bloke edilen Rusya Merkez Bankası fonlarının geri gönderilmesine süresiz bir yasak getiriyor. Söz konusu dondurulmuş varlıkların toplam miktarının yaklaşık 210 milyar avro olduğu tahmin ediliyor. Bu meblağın büyük bir kısmı, yani yaklaşık 185 milyar avroluk kısım, Belçikalı finansal operatör Euroclear'ın kontrolü altında bulunuyor.

Bu kararın temel amacı, yıllık olarak tek sesle (oybirliğiyle) alınması gereken yaptırım uzatma kararının getirdiği potansiyel engeli ortadan kaldırmaktı. Zira bu durum, Macaristan ve Slovakya gibi bazı ülkelerin veto hakkını kullanma riskini barındırıyordu. AB liderleri, aralarında AB Konseyi Başkanı António Costa'nın da bulunduğu isimlerle, Kiev'e uzun vadeli mali destek sağlamayı hedefliyor. Bu destek, özellikle 2026 ve 2027 yılları için askeri ve sivil ihtiyaçları karşılamak üzere 165 milyar avroya kadar kredi şeklinde planlanıyor. AB'nin öngörüsüne göre, bu kredinin geri ödemesi, ancak Rusya'nın savaş nedeniyle verdiği zararın tazminatını ödemesi durumunda Ukrayna tarafından yapılacaktır.

Nitelikli çoğunlukla karar alınabilmesi ve oybirliği şartının aşılabilmesi için hukuki dayanak, Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkında Antlaşma'nın (TFEU) 122. maddesinde bulundu. AB temsilcileri, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlattığı sebepsiz saldırganlığın tüm Avrupa Birliği için ciddi ekonomik zorluklar yarattığını savunarak, bu maddenin kriz durumlarında uygulanmasının uygun olduğunu belirtiyorlar. Öte yandan, Macaristan Başbakanı Viktor Orbán bu yaklaşımı sert bir dille eleştirdi. Orbán, Avrupa hukukunun ihlal edildiğini iddia ederek, alınan kararın usulünü sorgulayan bir dava dilekçesini AB Konseyi'ne karşı mahkemeye sunduğu bildirildi.

AB'nin bu hamlesine karşılık olarak, Rusya Merkez Bankası, Euroclear'a ve Avrupa Komisyonu'nun planlarına karşı Moskova Tahkim Mahkemesi'nde bir dava açtı. Rus düzenleyici kurumu, kendi varlıklarının rızası olmaksızın herhangi bir şekilde kullanılmasının egemen dokunulmazlık ilkelerinin ihlali anlamına geldiğini savunuyor. Ekonomiden sorumlu Eurokomiser Valdis Dombrovskis ise açılan davayı 'spekülatif' ve 'asılsız' olarak nitelendirerek, AB'nin uyguladığı prosedürün uluslararası hukuka tamamen uygun olduğu güvencesini verdi.

AB'nin bu eylemleri, geçici bir dondurma uygulamasından, egemen fonların geri dönüşüne yönelik kalıcı bir kısıtlamaya doğru bir kaymayı temsil ediyor. Bu, potansiyel veto tehditlerini aşmak için uygulanan hukuki bir manevradır. AB liderlerinin, Belçika'ya sağlanacak garantiler de dahil olmak üzere detayları 18 Aralık'taki zirvede görüşmeye devam etmeleri bekleniyor. Bu arada, Rusya'nın da misilleme tedbirleri hazırladığı yönünde haberler var. Bu tedbirler, Rusya'daki C tipi hesaplarda dondurulan Avrupalı şahısların varlıklarının müsaderesini içerebilir. Aralık 2025'te alınan bu karar, mali ve hukuki cephedeki bu çekişmede yeni bir dönemin kapısını aralıyor.