Güneş Patlamaları AR4294'ten Yoğunlaştı, EASA Havacılık Güvenliği Direktifi Yayımladı

29 Kasım 2025 itibarıyla, küresel uzay hava izleme ağları, göreceli bir sakinliğin ardından Güneş aktivitesinde belirgin bir artış tespit etti. Bu aktivite, Dünya'ya dönük yüzeyde bulunan ve AR4294 olarak adlandırılan aktif bir bölgeden kaynaklanmaktadır. Bu bölge, son 24 saat içinde üç adet M-sınıfı patlama üreterek uzay hava koşullarının ciddiyetini ortaya koydu. Bu olaylar arasında, 28 Kasım'da gerçekleşen ve Pasifik Okyanusu üzerinde orta düzeyde bir radyo karartısına neden olan M5.9 şiddetindeki bir patlama kayda geçti. AR4294'ün beta-gama manyetik karmaşıklığına geçişi, artan patlama potansiyelinin bir göstergesi olarak kabul edilmekte ve bölge, Güneş Döngüsü 25'in en üretken kaynaklarından biri olarak öne çıkmaktadır.

Bu artan Güneş aktivitesinin doğrudan yeryüzü sonuçları havacılık sektörünü etkilemeye başladı. Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA), 28 Kasım'da bir Acil Hava Seyrüslik Direktifi (EAD) yayımladı. Bu direktif, Güneş radyasyonu girişimine karşı hassasiyet nedeniyle yaklaşık 6.000 adet Airbus A320 ailesi uçağı için yazılım güncellemelerini zorunlu kıldı. Düzenleme, özellikle Elevator Aileron Computers (ELAC) B L104 ünitelerindeki veri bozulması potansiyelini hedef almaktadır; bu durumun en kötü senaryoda kontrolsüz asansör hareketi ve potansiyel yapısal limit aşımına yol açabileceği belirtildi.

EASA'nın direktifi, 29 Kasım saat 23:59 UTC'de yürürlüğe girdi. Bu önleyici tedbir, Fransız araştırma otoritesi BEA'nın da incelediği, 30 Ekim'de bir JetBlue Airways A320'sinin Cancun'dan Newark'a uçuşu sırasında yaşadığı kontrolsüz alçalma olayının analizine dayanmaktadır. EASA'nın emri, Airbus'un operatörlere yönelik daha önce yayımladığı ve yoğun Güneş radyasyonunun uçuş kontrol sistemlerinin işleyişi için kritik verileri bozabileceği uyarısını içeren bir Operatörlere Uyarı İletimi (AOT) ile eş zamanlı geldi.

Büyük operatörler, operasyonel aksaklıklar beklediklerini bildirdi. Örneğin, Amerikan Havayolları'nın filolarındaki yaklaşık 340 A320'nin bu durumdan etkilendiği belirtildi. Zorunlu düzeltmeler, etkilenen ELAC ünitelerinin değiştirilmesini ve yazılım koruma güncellemelerinin uygulanmasını gerektirmektedir. Bu bakım süreçleri için, yolcu taşımayan, ETOPS olmayan, en fazla üç döngülük sınırlı feribot uçuşlarına izin verildi.

Uzay havasının etkileri havacılıkla sınırlı kalmamaktadır. 11 Kasım'da X5.1 sınıfı bir patlamanın Afrika ve Avrupa'da radyo karartılarına yol açtığı gözlemlenmiştir. Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA), güçlü Güneş fırtınalarının elektrik şebekeleri ve navigasyon uydu sistemlerinde kesintilere neden olabileceğini belirtmektedir. Bu olaylar dizisi, Türkiye'nin 2025'te faaliyete geçirmeyi planladığı Uzay Havası Uygulama Merkezi (UHUM) gibi yapıların stratejik önemini vurgulamaktadır. Havacılık sektörü, jeomanyetik aktivite dönemlerinde operasyonel sürekliliği sağlamak adına teknolojik dayanıklılığı artırma ve düzenleyici gerekliliklere anında uyum sağlama zorunluluğu ile karşı karşıyadır. AR4294'ün görünür diskte kalmaya devam etmesiyle, 29 Kasım için M-sınıfı patlamalar için %40 ve X-sınıfı patlamalar için %5 olasılık öngörülmektedir.