EASA Vaardigt Noodrichtlijn Uit Na Toename Zonneactiviteit en Incident

De wereldwijde monitoring van ruimteweer bevestigde op 29 november 2025 een significante toename van de zonneactiviteit na een periode van relatieve rust. Deze hernieuwde intensiteit wordt gekoppeld aan een actief gebied, aangeduid als AR4294, dat in de afgelopen vierentwintig uur drie M-klasse zonnevlammen genereerde. Een van deze uitbarstingen, een M5.9-gebeurtenis op 28 november, veroorzaakte een matige radiostoring, een zogenaamde 'radio blackout', die zich manifesteerde boven de uitgestrektheid van de Stille Oceaan. De zon volgt een activiteitencyclus van ongeveer elf jaar, waarbij de perioden van hoge activiteit, de zonne-maxima, leiden tot een verhoogde frequentie van zonnevlammen en coronale massa-ejecties (CME's).

Deze verhoogde kosmische activiteit leidde tot een onmiddellijke reactie binnen de luchtvaartsector. De European Union Aviation Safety Agency (EASA) heeft op 28 november de Emergency Airworthiness Directive (EAD) met de code EAD 2025-0268-E uitgevaardigd. De richtlijn schrijft software-updates en de vervanging van kritieke hardware voor, specifiek gericht op ongeveer 6.000 vliegtuigen uit de Airbus A320-familie, waaronder de A319, A320 en A321 varianten, zowel CEO als NEO. De directe aanleiding was de vaststelling dat de vluchtcontrolesystemen kwetsbaar zijn voor corruptie van kritieke data door intense zonnestraling.

Een voorlopige analyse door Airbus wees op een storing in de Elevator Aileron Computer (ELAC) B L104 als een mogelijke bijdragende factor bij een recent incident. Dit incident betrof een JetBlue Airways A320 op 30 oktober 2025, die een onbedoelde en korte duikvlucht van ongeveer vier tot vijf seconden ervoer, ondanks de operationele automatische piloot. De EASA-richtlijn stelt dat onbehandelde situaties in het ergste geval kunnen resulteren in een ongewenste beweging van het hoogteroer, wat de structurele capaciteit van het toestel zou kunnen overschrijden.

De vereiste actie is strikt en trad in werking op 29 november 2025 om 23:59 UTC. Luchtvaartmaatschappijen moeten de getroffen ELAC B L104-eenheid verwijderen en vervangen door de inzetbare ELAC B L103+-versie voordat het toestel de volgende vlucht uitvoert. Airbus zond proactief een Alert Operators Transmission (AOT) uit om operatoren te alarmeren en de implementatie van bescherming te bespoedigen. Hoewel de maatregel operationele verstoringen veroorzaakt, zijn slechts beperkte ferryvluchten, tot maximaal drie cycli en zonder passagiers, toegestaan om vliegtuigen naar onderhoudslocaties te verplaatsen.

Historisch gezien tonen zonnestormen hun vermogen om technologische infrastructuur te ontwrichten, zoals de storing in Amerikaanse radarsystemen in 1967 en de uitval van het elektriciteitsnetwerk in Québec in 1989. De huidige situatie, met M-klasse flares en radiostoringen, benadrukt de inherente kwetsbaarheid van moderne, op radiofrequenties gebaseerde systemen, inclusief die in de luchtvaart, voor kosmische verschijnselen. De luchtvaartsector neemt dergelijke waarschuwingen uiterst serieus vanwege de afhankelijkheid van ononderbroken radiocommunicatie op lange afstand.