LROC wykrywa świeży krater uderzeniowy o średnicy 22 metrów na północ od krateru Römer

Zespół naukowców obsługujący kamerę Lunar Reconnaissance Orbiter Camera (LROC) oficjalnie ogłosił w listopadzie 2025 roku odkrycie niedawno uformowanego krateru na powierzchni Księżyca. Ten obiekt, potocznie określany mianem „piega”, został zlokalizowany dzięki porównaniu obrazów wykonanych w różnych momentach: między grudniem 2009 roku a późniejszym terminem po grudniu 2012 roku. Powstały krater ma średnicę wynoszącą około 22 metry, co odpowiada mniej więcej 72 stopom, i znajduje się tuż na północ od starszego, już istniejącego krateru Römer.

Najbardziej charakterystyczną cechą tej nowej blizny jest jej wyraźna jasność. Wynika ona z materiału wyrzuconego podczas uderzenia, który utworzył lśniące promienie w wyraźnym wzorze przypominającym rozbłysk słońca. Ten materiał o wysokim albedo (odbiciu światła) ostro kontrastuje z ciemniejszym, bardziej dojrzałym regolitem księżycowym otaczającym krater, co stanowi niezbity dowód na stosunkowo niedawne zdarzenie kolizyjne. Sam krater Römer, od którego obszar wziął swoją nazwę, usytuowany jest w północno-wschodnim kwadrancie Księżyca, na północ od Sinus Amoris. Nazwa krateru upamiętnia duńskiego astronoma Ole Rømera, który w 1676 roku przeprowadził pierwsze ilościowe pomiary prędkości światła.

Kierownictwo nad tymi badaniami naukowymi sprawuje zespół LROC, pod nadzorem Głównego Badacza Marka Robinsona, profesora w Szkole Badań Ziemi i Przestrzeni Kosmicznej (SESE) na Uniwersytecie Stanowym Arizony. Według raportu z 2016 roku, zespół, działający z Centrum Operacji Naukowych LROC w Tempe w Arizonie, skatalogował już ponad 200 kraterów uderzeniowych, których powstanie potwierdzono w okresie eksploatacji misji LRO, rozpoczętej w czerwcu 2009 roku. Zdolność zespołu LROC do analizy czasowej na podstawie zdjęć orbitalnych „przed i po” okazała się kluczowa dla tych odkryć, dowodząc, że powierzchnia Księżyca aktywnie zmienia się w skali czasowej dostępnej dla człowieka.

Dokumentowanie tych świeżych kraterów jest niezwykle istotne dla precyzyjnego określenia współczesnego tempa strumienia uderzeń docierających do Księżyca. Dane te stanowią fundament dla łagodzenia zagrożeń i oceny ryzyka związanego z przyszłymi misjami załogowymi i robotycznymi, w tym z programem Artemis prowadzonym przez NASA, który zakłada ustanowienie stałej obecności na powierzchni Księżyca. Co więcej, obserwacja stopniowego ciemnienia tych jasnych promieni pozwala naukowcom kalibrować zaawansowane modele służące do datowania innych obszarów księżycowych na podstawie morfologii kraterów.

Zjawisko to, polegające na stopniowym zanikaniu jasności, jest naukowo definiowane jako wietrzenie kosmiczne. Jest to proces trwający tysiąclecia, napędzany bombardowaniem przez wiatr słoneczny oraz ekspozycją na promieniowanie kosmiczne na ciałach pozbawionych atmosfery. Wietrzenie kosmiczne powoduje, że powierzchnia Księżyca z czasem ciemnieje i czerwienieje w wyniku tworzenia się nanocząstek żelaza w obrębie regolitu. Obecność tego jasnego, świeżego krateru podkreśla dynamiczny charakter środowiska księżycowego, które nieustannie nabywa nowych modyfikacji powierzchniowych, kontrastując ze starszymi obszarami, gdzie jasny materiał wyrzutowy został już przytłumiony przez ten proces wietrzenia.