LROC Ekibi, Ay'daki Römer Krateri'nin Hemen Kuzeyinde 22 Metrelik Yeni Çarpma İzini Tespit Etti

Lunar Reconnaissance Orbiter Camera (LROC) ekibi, Kasım 2025'te Ay yüzeyinde yakın zamanda oluşmuş bir çarpma kraterinin keşfini resmen duyurdu. Araştırmacılar, bu yeni oluşumu, halk arasında 'çil' olarak adlandırılan bir özellik olarak nitelendirerek, Aralık 2009 ile Aralık 2012'den sonraki bir tarih arasında çekilen görüntülerin zamansal karşılaştırması yoluyla izole ettiler. Elde edilen bu kraterin çapı yaklaşık 22 metre (veya yaklaşık 72 fit) olarak ölçülmüştür ve daha eski, yerleşik Römer Krateri'nin hemen kuzeyinde konumlanmaktadır.

Bu yeni izin en belirgin özelliği, çarpma sonucu ortaya çıkan ve belirgin bir güneş patlaması şeklinde parlak ışınlar oluşturan püskürme malzemesinden kaynaklanan belirgin parlaklığıdır. Bu yüksek albedolu malzeme, çevresindeki daha koyu ve olgunlaşmış Ay toprağı (regolit) üzerinde keskin bir görsel kontrast yaratarak, nispeten yakın zamanda gerçekleşmiş bir çarpışma olayının açık bir göstergesi olarak işlev görmektedir.

Adını bölgeye veren Römer Krateri, Ay'ın kuzeydoğu kadranında, Sinus Amoris'in kuzeyinde yer alır. Bu krater, 1676'da ışık hızının ilk nicel ölçümlerini gerçekleştiren Danimarkalı astronom Ole Rømer'in anısına adlandırılmıştır. Bu yeni keşif, Ay'ın jeolojik olarak ne kadar dinamik olduğunu bir kez daha gözler önüne sermektedir.

Bu bilimsel dokümantasyon çalışmaları, Arizona Eyalet Üniversitesi Dünya ve Uzay Keşif Okulu'nda (SESE) profesör olan Baş Araştırmacı Mark Robinson yönetimindeki LROC ekibi tarafından yürütülmektedir. 2016 tarihli bir rapora göre, Tempe, Arizona'daki LROC Bilim Operasyon Merkezi'nden faaliyet gösteren ekip, Haziran 2009'da başlayan LRO görev süresi boyunca oluştuğu teyit edilen 200'den fazla çarpma kraterini zaten kataloglamıştı. LROC ekibinin, öncesi ve sonrası yörünge fotoğraflarını kullanarak yaptığı zamansal analiz kapasitesi, bu tür keşiflerde hayati önem taşımış ve Ay yüzeyinin insan ölçeğinde aktif olarak değiştiğini kanıtlamıştır.

Bu taze kraterlerin belgelenmesi, Ay'ı vuran çarpma akı hızına ilişkin güncel tahminlerin iyileştirilmesi açısından kritik öneme sahiptir. Bu veriler, NASA'nın Artemis programı da dahil olmak üzere, Ay yüzeyinde kalıcı bir varlık oluşturmayı amaçlayan gelecekteki insanlı ve robotik girişimler için tehlike azaltma ve risk değerlendirmesinin temelini oluşturmaktadır. Dahası, bu parlak ışınların kademeli olarak kararmasının gözlemlenmesi, bilim insanlarının krater morfolojisine dayanarak diğer Ay arazilerini tarihlendirmek için kullandıkları karmaşık modelleri kalibre etmelerine olanak tanır.

Bu kararma olayı bilimsel olarak uzay aşınması olarak tanımlanır; bu, atmosferi olmayan cisimler üzerindeki güneş rüzgarı parçacıklarının bombardımanı ve kozmik ışınlara maruz kalma ile binlerce yıl süren sürekli bir süreçtir. Uzay aşınması, regolit içindeki nanometrik faz demir parçacıklarının oluşumu nedeniyle Ay yüzeyinin zamanla kararmasına ve kızarmasına neden olur. Bu parlak, yeni kraterin varlığı, Ay ortamının dinamik doğasını vurgulamakta; bu ortam sürekli olarak yeni yüzey modifikasyonları kazanmakta, parlak püskürme malzemelerinin bu aşınma süreciyle zaten solduğu daha eski yüzeylerle çarpıcı bir tezat oluşturmaktadır.