Włoska Gastronomia Uznana przez UNESCO za Niematerialne Dziedzictwo Kulturowe

Sztuka kulinarna Włoch, zakorzeniona w zrównoważonym rozwoju i różnorodności biotycznej, została oficjalnie włączona do Listy Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO). Decyzja ta, podjęta jednogłośnie przez Międzyrządowy Komitet podczas obrad w Nowym Delhi w Indiach 10 grudnia 2025 roku, stanowi kulminację starań włoskiego rządu, którego działania promocyjne prowadzone były pod przewodnictwem premier Giorgii Meloni. Uznanie to jest historyczne, ponieważ po raz pierwszy tradycja kulinarna została wpisana na listę w swojej całości, a nie tylko jako pojedynczy element. Wpis ten podkreśla znaczenie pracy rolników i lokalnych producentów, stanowiących fundament autentyczności kuchni.

Włoski minister rolnictwa i suwerenności żywnościowej, Francesco Lollobrigida, określił to wydarzenie jako zwycięstwo dla Włoch, celebrujące korzenie, kreatywność i zdolność do przekształcania tradycji w wartość uniwersalną. Premier Giorgia Meloni nazwała kuchnię „najważniejszym ambasadorem” kraju, akcentując jej synergię z turystyką i wzbogacanie oferty kulturalnej republiki. UNESCO uzasadniło decyzję, określając włoską kuchnię jako „kulturowe i społeczne połączenie tradycji kulinarnych”, które sprzyja włączaniu społecznemu, promuje dobrostan i oferuje międzypokoleniową ścieżkę wiedzy, wzmacniając więzi międzyludzkie. Wpis ten dołącza do listy, na której znajdują się już m.in. francuski posiłek gastronomiczny i dieta śródziemnomorska, obie wpisane w 2010 roku.

Globalna wartość ekonomiczna włoskiej gastronomii jest szacowana na 251 miliardów euro, co według analizy Coldiretti opartej na danych Deloitte Foodservice Market Monitor 2025, odzwierciedla wzrost o pięć procent w stosunku do roku poprzedniego. Stany Zjednoczone i Chiny łącznie generują ponad 65% światowego popytu na włoskie specjały. Te dane ekonomiczne uwypuklają jednocześnie potrzebę ochrony przed zjawiskiem „italian sounding”, czyli podróbkami, na które skarży się ponad połowa Włochów za granicą, napotykając dania przygotowane z nieautentycznych składników. W 2022 roku, według rankingu TasteAtlas, kuchnia włoska zajęła pierwsze miejsce z wynikiem 4,72 na 5 punktów.

W odpowiedzi na to uznanie, podjęto kroki instytucjonalne mające na celu profesjonalizację i ochronę dziedzictwa. Utworzono Akademię Kultury Żywności i Wina Włoskiego, której zadaniem jest kształcenie kadr w sektorze. Ponadto, zainaugurowano działalność Międzynarodowego Obserwatorium ds. Kuchni Włoskiej i Dobrego Smaku, mającego monitorować i wzmacniać ten kulturowy atut. Organizacje takie jak Coldiretti i Campagna Amica, we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, powołały Akademię do szkolenia młodych szefów kuchni, nabywców i dziennikarzy, zacieśniając współpracę z partnerami międzynarodowymi.