Odkrycie nowego gatunku drzewa Spirotheca zapotillana w suchych lasach Ekwadoru

W sezonowych, tropikalnych suchych lasach południowego Ekwadoru, na terenach prowincji Loja i El Oro, naukowcy oficjalnie zidentyfikowali nowy gatunek drzewa. Otrzymał on nazwę Spirotheca zapotillana. To odkrycie ma istotne znaczenie biogeograficzne. Potwierdzono je po znalezieniu pierwszego okazu w kantonie Zapotillo 15 stycznia 2025 roku. Uzupełnia ono lukę w domniemanym, rozłącznym zasięgu występowania dla rodzaju Spirotheca, łącząc go ewolucyjnie z populacjami obecnymi w Kolumbii i Brazylii.

Prace badawcze, prowadzone przez zespół naukowców z Prywatnego Uniwersytetu Technicznego w Loja (UTPL), zostały opublikowane 31 października 2025 roku na łamach czasopisma PhytoKeys. Nowy gatunek charakteryzuje się kilkoma specyficznymi cechami morfologicznymi. Wśród nich wyróżnia się czysto drzewiasty pokrój, eliptyczne liście z ostro zakończonymi wierzchołkami, a także gruczołowe receptacula kwiatowe. Ponadto, cechuje go nagi słupek, podłużne torebki owocowe oraz nerkowate nasiona. Badacze zaobserwowali, że dorosłe osobniki często rosną w skupiskach, nierzadko z trzema lub większą liczbą klonalnych odrostów. Liście pojawiają się na nich na początku pory deszczowej, trwającej od stycznia do maja.

Biorąc pod uwagę ograniczony obszar występowania oraz ciągłą degradację siedlisk, eksperci zalecają sklasyfikowanie Spirotheca zapotillana jako gatunku „Zagrożonego wyginięciem” (Endangered). Taka klasyfikacja jest zgodna z kryteriami Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). Szacowana powierzchnia zasięgu występowania (EOO) wynosi około 660 km², natomiast powierzchnia zajmowana przez siedlisko (AOO) to zaledwie 52 km². Ten apel podkreśla pilną potrzebę prowadzenia badań taksonomicznych w ekosystemach Ekwadoru, które są szczególnie narażone na zniszczenie.

Ekoregion suchych lasów Ekwadoru (NT0214) jest uznawany przez Światowy Fundusz na rzecz Przyrody (WWF) za „Krytycznie zagrożony”. Dzieje się tak, ponieważ intensywny rozwój rolnictwa w zachodniej części kraju doprowadził do zniszczenia aż 99% pierwotnej pokrywy roślinnej. Badanie przeprowadzone przez międzynarodowy zespół, w skład którego weszli specjaliści z Uniwersytetu Króla Juana Carlosa w Hiszpanii oraz Instytutu Badań nad Zmianami Globalnymi z Wielkiej Brytanii, rzuca nowe światło na historię ewolucyjną rodzaju Spirotheca. Rodzaj ten liczy około 4300 gatunków należących do rodziny Malvaceae.

Spirotheca zapotillana zasiedla tereny położone na wysokościach od 400 do 900 metrów nad poziomem morza, w warunkach wyraźnej sezonowości. Jest to odmienne od niektórych gatunków rosnących w lasach wilgotnych, które mogą osiągać nawet 40 metrów wysokości. Okres kwitnienia tego gatunku przypada na miesiące od lipca do października, natomiast owocowanie obserwuje się od września do grudnia. Ten cykl zbiega się z porą suchą. Odkrycie to dowodzi, że ekosystemy szybko ulegające degradacji, takie jak sezonowe suche lasy tropikalne Ekwadoru, wciąż skrywają znaczące zasoby bioróżnorodności, które mogą zostać utracone, zanim w ogóle zostaną skatalogowane.