Wielowymiarowość Boskiej Osobowości w Islamie i Judaizmie: Analiza Imion i Atrybutów

W systemach monoteistycznych, wyznających wiarę w jednego, niepodzielnego Stwórcę, obserwuje się fascynujące zjawisko posługiwania się wielością nazw i epitetów. Te liczne aprecjacje mają na celu precyzyjne opisanie różnorodnych aspektów natury Boskiej Istoty oraz jej interakcji ze światem stworzonym. Określenia te mogą opisywać Boga jako Króla, Wszechwiedzącego lub jako Źródło Nieskończonego Miłosierdzia, odzwierciedlając głębię teologicznego pojmowania Absolutu, w przeciwieństwie do rozbudowanych panteonów religii politeistycznych.

Zarówno islam, jak i judaizm, wywodzące swoje dziedzictwo od Proroka Abrahama, posiadają jedno, unikalne, święte Imię Własne, które odróżnia się od tytułów opisowych. W islamie to singularne określenie to Allah, a Święty Koran (Sura 17:110) sankcjonuje użycie epitetów, takich jak Ar-Rahman (Najbardziej Miłosierny), stwierdzając: „Którymkolwiek imieniem Go wezwiecie – do Niego należą najpiękniejsze imiona”. W judaizmie, najbardziej intymne Imię, objawione Mojżeszowi, to Tetragram złożony z czterech liter: YHVH. W Księdze Wyjścia (3:13-15) Bóg identyfikuje się jako Ehyeh asher Ehyeh, co podkreśla Jego naturę jako Boga Żywego i Stwórcy Bytu, a sam YHVH jest interpretowany jako „Ten, który powoduje istnienie i stawanie się”.

Ze względu na niezmierzoną świętość imienia YHVH, pobożni Żydzi w praktyce zastępują je w mowie terminami takimi jak HaShem (dosłownie „Imię”) lub Adonai (co oznacza „Pan”) podczas lektury Pisma. To osobiste Imię zastąpiło wcześniejsze, powszechnie używane określenie El Shaddai, które tradycyjnie tłumaczy się jako „Bóg Wszechmocny” lub „Bóg Samowystarczalny”. Ogólne określenia na „boga” lub „Boga”, takie jak El, Elah, Elohei i Elohim w języku hebrajskim, oraz Al-Ilahi w arabskim, mają swoje korzenie w językach semickich i istniały przed ustanowieniem tych przymierzy.

Wspólne dziedzictwo Abrahamowe manifestuje się w obecności podobnych atrybutów w obu tradycjach, na przykład określenie „Miłosierny” (Ar-Rahman w islamie, El Rakhum w judaizmie). Tradycja żydowska odnotowuje istnienie około 70 imion opisowych Boga, podczas gdy tradycja islamska kodyfikuje 99 Pięknych Imion Allaha (Asma'ullah al-ḥusnā). W kontekście sufickim, kontemplacja tych 99 Imion jest kluczową praktyką duchowego rozwoju adeptów. Analiza lingwistyczna Tetragramu (JHWH) wiąże jego etymologię z hebrajskim czasownikiem oznaczającym „być” lub „istnieć”, co jest zgodne z objawieniem „Jestem, który Jestem”.

W tradycji judaistycznej, z powodu zakazu wymawiania go na głos, pierwotna wokalizacja YHVH pozostaje przedmiotem debaty uczonych, a powszechnie używane formy, jak „Jahwe” czy „Jehowa”, są wariantami powstałymi później. Z kolei w islamie, słowo Allah, choć lingwistycznie może posiadać formy liczby mnogiej i rodzaju żeńskiego, jest używane wyłącznie w odniesieniu do Boga Abrahama, co podkreśla jego monoteistyczną specyfikę. Zrozumienie tych różnorodnych nazw jest kluczem do uchwycenia bogactwa duchowego i teologicznego obu wielkich religii monoteistycznych.