Eénmalige Gentherapie Geneest Enzymtekort bij Kind met Syndroom van Hunter

Een medisch team in Manchester heeft baanbrekende resultaten geboekt met de allereerste stamcelgebaseerde gentherapie ter wereld voor de zeldzame erfelijke aandoening, het Syndroom van Hunter (MPS II). Deze eenmalige ingreep vond plaats in februari 2025 in het Royal Manchester Children's Hospital.

De driejarige jongen, Oliver Chu, fungeert als de eerste patiënt in dit klinische onderzoek, dat ontwikkeld is door wetenschappers van de Universiteit van Manchester. De behandeling begon reeds in december 2024 met het oogsten van de eigen bloedstamcellen van de patiënt. Vervolgens werden deze cellen in het laboratorium van het Great Ormond Street Hospital (GOSH) in Londen bewerkt. De modificatie gebeurde met behulp van een lentivirale vector om een functionele kopie van het IDS-gen in te brengen.

Wat deze therapie zo bijzonder maakt, is dat het gemodificeerde enzym is voorzien van een speciale 'tag'. Deze tag stelt het enzym in staat om de bloed-hersenbarrière veel effectiever te passeren. Dit is cruciaal, aangezien standaardbehandelingen vaak falen in het aanpakken van de neurologische symptomen die bij deze aandoening optreden.

Tegen november 2025, ongeveer negen maanden na de toediening, vertoonde Oliver aanzienlijke verbeteringen. De wekelijkse infusies met het medicijn Elaprase konden volledig worden gestaakt. Bovendien werden in zijn bloed extreem hoge niveaus van het ontbrekende enzym gemeten; deze overtreffen de normale waarden met honderden procenten, zo wordt gemeld. Professor Simon Jones, medehoofd van het onderzoek, noemde deze bevindingen langverwacht en zeer bemoedigend. De ontwikkeling van deze therapie nam zo'n 10 tot 15 jaar in beslag. Nadat de licentie van biotechnologiebedrijf Avrobio in 2023 werd ingetrokken, werd de financiering voor de klinische proeven veiliggesteld door het liefdadigheidsfonds LifeArc, dat 2,5 miljoen pond sterling beschikbaar stelde.

Het Syndroom van Hunter wordt veroorzaakt door een mutatie in het IDS-gen, wat leidt tot een tekort aan het enzym iduronaat-2-sulfatase. Dit resulteert in de ophoping van glycosaminoglycanen in weefsels en organen, wat ernstige, progressieve schade en cognitieve achteruitgang veroorzaakt. Bij de zwaardere vormen van de ziekte ligt de gemiddelde levensverwachting doorgaans tussen de 10 en 20 jaar.

De conventionele behandeling is enzymvervangende therapie met Elaprase. Hoewel dit een zeer kostbare kuur is van ongeveer 375.000 pond sterling per jaar, slaagt het er niet in de neurodegeneratie te stoppen. Dit komt doordat het middel de bloed-hersenbarrière onvoldoende passeert.

In het kader van dit lopende onderzoek staan er proeven gepland met maximaal vijf jongens uit de Verenigde Staten, Europa en Australië. Op het moment dat de klinische controle startte, waren er geen geschikte patiënten meer beschikbaar in het Verenigd Koninkrijk. De ouders van Oliver melden een duidelijke opheffing van de fysieke en cognitieve beperkingen van hun zoon. Professor Rob Wynn benadrukte dat deze gentherapie een veiliger en effectiever alternatief biedt dan traditionele beenmergtransplantaties. Dit komt doordat het materiaal van de patiënt zelf wordt gebruikt, waardoor de noodzaak voor een donor wordt weggenomen en hogere niveaus van het ontbrekende enzym kunnen worden bereikt.

Hoewel een observatieperiode van twee jaar nodig is om de effectiviteit op lange termijn definitief vast te stellen, markeert het geval van Oliver Chu een significante stap. Het vertegenwoordigt een verschuiving van louter palliatieve zorg naar de mogelijkheid van een genetische correctie voor deze ernstige erfelijke aandoening.