Başkan Trump, Eyalet Yapay Zeka Düzenlemelerini Federal Düzeyde Sınırlayan Yürütme Emri İmzaladı

11 Aralık 2025 Perşembe günü, ABD Başkanı Donald Trump, eyaletlerin kendi yapay zeka (YZ) düzenlemelerini yapmasını kısıtlamayı hedefleyen bir yürütme emri imzaladı. Bu idari eylem, ülkenin stratejik bir teknoloji olan YZ'deki küresel liderliğini, eyaletler arası düzenleme karmaşasının zayıflattığı gerekçesiyle merkezileştirme amacını taşıyor. Kararname, Beyaz Saray’ın sektöre yönelik, yükümlülükleri asgari düzeyde tutan düzenleyici çerçeve politikasını pekiştirerek endüstri dostu duruşunu teyit etmektedir.

“Yapay Zeka İçin Ulusal Bir Politika Çerçevesi Sağlamak” başlığını taşıyan emir, Adalet Bakanlığına, federal politika ile çelişen YZ mevzuatına sahip eyaletlere karşı dava açma talimatı veriyor. Bu amaçla, Adalet Bakanlığı bünyesinde, yalnızca bu tür eyalet yasalarını hedef alacak özel bir “YZ Dava Görev Gücü”nün kurulması zorunlu kılındı. Beyaz Saray YZ ve Kripto Sorumlusu David Sacks, yönetimin öncelikle en ağır düzenleme örneklerine odaklanacağını ve çocuk güvenliği düzenlemelerine karşı çıkmayacağını belirtti.

İdari düzenleme ayrıca federal kurumları, kısıtlayıcı YZ yasaları benimseyen eyaletlere yönelik federal fonların, Geniş Bant Eşitliği, Erişim ve Dağıtım Programı (BEAD) fonları da dahil olmak üzere, kesilmesi olasılığını incelemeye yönlendiriyor. Ticaret Bakanı’nın görevi ise, YZ’nin doğru çıktıları değiştirmesini gerektiren yasalar gibi, ulusal YZ politika öncelikleriyle çatışan eyalet yasalarını tespit etmektir. Bu hamle, Temmuz 2025’te Kongre’de eyalet YZ yasalarının federal düzeyde öncelenmesini sağlamaya yönelik girişimlerin başarısız olmasının ardından geldi.

Bu yürütme emri, Trump Yönetimi’nin Temmuz 2025’te yayınlanan ve Amerikan liderliğini baltalayan ağır düzenlemeleri kaldırmaya odaklanan daha geniş YZ Eylem Planı'nın bir uzantısı olarak değerlendiriliyor. Başkan Trump, Çin gibi rakiplere karşı rekabet gücünü korumak için tek bir ulusal standardın hayati önem taşıdığını savunarak, elli farklı eyalet onayının yatırım ortamını tehdit ettiğini dile getirdi. Emrin imzalandığı tarihte, Kaliforniya, Colorado, Utah ve Teksas gibi eyaletler, algoritmik ayrımcılık risk değerlendirmeleri ve şeffaflık gereklilikleri gibi konuları kapsayan yasaları halihazırda yürürlüğe koymuştu.

Kararnameye yönelik tepkiler çeşitlilik gösterdi; Cumhuriyetçi figürler, eyalet hakları geleneğine atıfta bulunarak ve iş güvenliği ile çocuk güvenliği üzerindeki olası olumsuz etkilere dikkat çekerek itirazlarını dile getirdi. Buna karşılık, NetChoice gibi sektör grupları, rekabet avantajını boğacak bürokratik bir kâbusu önlemek için federal bir standardın zorunlu olduğunu belirterek kararı olumlu karşıladı. Ancak Center for Democracy and Technology Başkanı Alexandra Givens, düzenlemenin eyalet düzeyindeki gözetim ve hesap verebilirlik çabalarını baskılayacağı endişesini dile getirdi.

Hukuki çevreler, bu stratejinin, Anayasa'nın eyaletlere tanıdığı yetki bağlamında önemli bir yargısal incelemeyle karşı karşıya kalacağını belirtiyor. Bu durum, federal gücün eyaletlerin geleneksel polis yetkileri alanına önemli bir müdahalesini temsil etmekte olup, YZ regülasyonunda federalizmin sınırlarını belirleyecek bir dönüm noktası olarak görülmektedir. Teknoloji şirketlerinin lobi faaliyetlerinin bir sonucu olduğu düşünülen bu hamle, çoğulcu bir yaklaşımın zayıflaması riskini taşımaktadır.