Meta'ya WhatsApp Yapay Zeka Kısıtlamaları Nedeniyle AB'den Rekabet Soruşturması

Avrupa Komisyonu, teknoloji devi Meta Grubu hakkında resmi olarak antitröst soruşturması başlattığını 4 Aralık 2025 tarihinde duyurdu. Bu inceleme, Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkında Antlaşma'nın (TFEU) 102. Maddesine dayandırılmış olup, klasik rekabet hukuku kuralları çerçevesinde yürütülmektedir. Bu adım, Brüksel'in teknoloji devlerine yönelik düzenleyici baskısının arttığını gösteriyor ve Dijital Piyasalar Yasası (DMA) kapsamında başlatılan diğer davaların yanı sıra ayrı bir yol izliyor.

Soruşturmanın merkezinde, Meta'nın yakın zamanda WhatsApp Business Çözümü için uygulamaya koyduğu hizmet şartlarındaki değişiklikler yer alıyor. Düzenleyici kurum, bu politikanın, üçüncü taraf yapay zeka (YZ) teknolojisi sağlayıcıları için sistematik engeller yarattığından endişe duyuyor. Buna karşın, Meta'nın kendi tescilli servisi olan “Meta AI”nin bu kısıtlamalardan muaf tutulması, rekabeti bozucu bir etki yaratma potansiyeli taşıyor.

1 Aralık 2024'te göreve başlayan İcra Başkan Yardımcısı ve Çevre, Adil Geçiş ve Rekabetçi Geçişten Sorumlu Komiser Teresa Ribera, bu konudaki kararlılıklarını yineledi. Ribera, baskın konumdaki şirketlerin piyasa güçlerini kullanarak YZ alanındaki yenilikçi rakipleri saf dışı bırakma girişimlerini engellemeye yönelik sert bir politika izleyeceklerini belirtti. Komisyonun temel kaygısı, Meta'nın Ekim 2025'te duyurduğu ve ana faaliyet alanı sohbet robotları veya genel amaçlı YZ asistanları olan üçüncü taraf YZ sağlayıcılarının WhatsApp Business API'sini kullanmasını doğrudan yasaklayan politika etrafında yoğunlaşıyor.

Ancak, otomatik müşteri desteği gibi yardımcı işlevler için kullanılan YZ araçlarının kullanımına izin verilmeye devam ediliyor. Yeni kısıtlamalar, 15 Ekim 2025 itibarıyla yeni sağlayıcılar için yürürlüğe girerken, mevcut iş ortaklarına 15 Ocak 2026 tarihine kadar bir geçiş süresi tanındı. Bu durum, piyasada adil bir rekabet ortamının korunması adına atılmış önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Bu kapsamlı soruşturma, İtalya hariç tüm Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) ülkelerini kapsıyor; zira İtalya'nın ulusal rekabet kurumu, Meta aleyhine Kasım 2025'ten bu yana kendi incelemesini yürütüyor. Uzmanlar, WhatsApp'ın tüketiciler için kritik bir erişim kanalı olarak kabul edilmesi nedeniyle, bu hamlenin YZ çağında “gerekli altyapı” doktrininin bir uygulaması olarak görüldüğünü belirtiyorlar. Meta temsilcileri ise bu iddiaları “asılsız” olarak nitelendirerek, soruşturmayı reddediyorlar. Şirket, genel amaçlı YZ sohbet robotlarının sistemler üzerinde yarattığı büyük yükü gerekçe gösterirken, kendi Meta AI servislerinin erişilebilirliğini vurguluyor.

Eğer ihlaller kanıtlanırsa, Meta'yı küresel yıllık cirosunun yüzde 10'una varan para cezaları bekliyor. Avrupa Komisyonu, bu davaya en yüksek önceliği vererek, Avrupa'daki YZ girişimlerine verilebilecek potansiyel ve geri döndürülemez zararları engellemeyi amaçlıyor. Bu bütüncül yaklaşım, rekabet hukuku ve güvenlik meselelerini birleştirerek AEA'daki teknoloji devleri için yeni bir düzenleyici çerçeve oluşturuyor. ABD'nin daha esnek bir tutum sergilemesine karşın, AB'nin piyasa açıklığı konusundaki ısrarı devam ediyor; bu durum, Ribera ve Virkkunen'in 6 Mart 2025 tarihli ortak mektuplarıyla ABD'li kongre üyelerine de iletilmişti.