Europese Commissie Start Antitrustonderzoek Tegen Meta Wegens AI-Beperkingen Op WhatsApp

Op 4 december 2025 heeft de Europese Commissie officieel een diepgaand antitrustonderzoek tegen de Meta-groep ingeleid. Deze actie is gebaseerd op de klassieke mededingingsregels, specifiek Artikel 102 van het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VWEU). Dit markeert een duidelijke escalatie van de regelgevende druk die Brussel uitoefent op de grote technologiebedrijven. Hoewel dit onderzoek voortbouwt op de lijn van zaken die reeds onder de Digital Markets Act (DMA) zijn gestart, volgt deze specifieke procedure de traditionele concurrentieregels.

De kern van dit onderzoek richt zich op recente wijzigingen in de gebruiksvoorwaarden voor de WhatsApp Business Solution. De toezichthouder uit ernstige bezorgdheid dat dit beleid systematisch belemmeringen opwerpt voor externe aanbieders van kunstmatige intelligentietechnologieën. Tegelijkertijd lijkt Meta’s eigen, propriëtaire dienst, genaamd ‘Meta AI’, onbelemmerde toegang te behouden. Teresa Ribera, de Uitvoerend Vicevoorzitter van de Europese Commissie voor een Groene, Rechtvaardige en Concurrentiekrachtige Transitie, die op 1 december 2024 aantrad, heeft haar vastberadenheid bevestigd. Zij stelt dat dominante ondernemingen niet mogen proberen hun marktmacht te misbruiken om innovatieve concurrenten op het gebied van AI de pas af te snijden.

De Commissie is met name bezorgd over het beleid dat Meta in oktober 2025 aankondigde. Dit beleid verbiedt expliciet externe AI-aanbieders, wiens hoofdactiviteit bestaat uit chatbots of algemene AI-assistenten, om gebruik te maken van de WhatsApp Business API. AI die wordt ingezet voor ondersteunende functies, zoals geautomatiseerde klantenservice, blijft daarentegen wel toegestaan. Deze nieuwe restricties werden van kracht voor nieuwe leveranciers vanaf 15 oktober 2025, terwijl bestaande partners een overgangsperiode kregen tot 15 januari 2026.

Het onderzoek strekt zich uit over de gehele Europese Economische Ruimte (EER), met uitzondering van Italië. In dat land heeft de nationale mededingingsautoriteit namelijk al in november 2025 een eigen onderzoek tegen Meta geopend. Deskundigen zien deze stap als een toepassing van de doctrine van de ‘essentiële infrastructuur’ in het AI-tijdperk, aangezien WhatsApp wordt beschouwd als een cruciaal toegangskanaal voor consumenten. Meta verdedigt zich door de beschuldigingen af te doen als ‘ongegrond’. Zij voeren aan dat de universele AI-chatbots een onaanvaardbaar zware belasting voor hun systemen vormen, in tegenstelling tot hun eigen Meta AI. Mocht er sprake zijn van overtredingen, dan riskeert Meta boetes die kunnen oplopen tot 10 procent van haar wereldwijde jaaromzet.

De Europese Commissie heeft dit dossier de hoogste prioriteit gegeven. Het doel is om potentieel onherstelbare schade aan Europese AI-startups te voorkomen. Deze alomvattende aanpak van digitale transformatie, die zowel mededingingsrecht als veiligheidsaspecten omvat, creëert een nieuwe norm voor techreuzen binnen de EER. Terwijl de Verenigde Staten een milder standpunt lijken in te nemen, blijft de EU vastberaden op het handhaven van open markten. Dit werd nogmaals onderstreept door een gezamenlijke brief van Ribera en Virkkunen aan Amerikaanse congresleden op 6 maart 2025.