Vergi Artışı Beklentisi Nijerya Borsasında Sert Düşüşe Yol Açtı

Nijerya borsası, Ocak 2026'da yürürlüğe girmesi planlanan 2025 Nijerya Vergi Yasası kapsamındaki yeni Sermaye Kazanç Vergisi (CGT) düzenlemeleri öncesinde yatırımcıların piyasadan çekilmesiyle Kasım 2025'te önemli bir gerileme yaşadı. Bu durum, ülkenin mali reformlarının piyasa üzerindeki ilk belirgin etkisini gösterirken, yoğun bir kâr realizasyonu dalgasını tetikledi. Nijerya borsası, bu dönemde tarihsel olarak en kötü aylık performanslarından birini kaydetti; piyasa değeri N6.54 trilyon azalarak N91.286 trilyon seviyesine geriledi.

Bu sert düşüş, küresel yatırımcıların hükümetin nihai vergi yapısı kararlarını yakından izlediği bir dönemde önemli bir sermaye çıkışını işaret etti. On büyük mavi çipli firmanın toplamda N4.95 trilyon değer kaybettiği süreçte, vergi oranlarındaki artış beklentisi ana tetikleyici oldu. Özellikle, daha önceki yüzde 10'luk sabit oranın yerine yüzde 30'luk yeni bir vergi oranının uygulanma ihtimali, yatırımcılar arasında ciddi endişe yarattı.

Bu endişelerin en somut yansıması, hisse senedi değeri yüzde 19 düşerek hisse başına N534.60 seviyesine gerileyen Dangote Cement'te görüldü; bu şirket tek başına N2.12 trilyon piyasa değeri kaybetti. Benzer şekilde, MTN Nijerya'nın değeri N1.04 trilyon azalırken, hisse senedi yüzde 9.5 değer kaybederek hisse başına N470.60'a düştü. Bu yoğun satış baskısı sonucunda, NGX Sanayi Malları Endeksi, aylık bazda yüzde 13.80 ile en büyük sektörel düşüşü kaydetti.

Bu piyasa gerginliğine rağmen, Maliye Bakanı Wale Edun, yatırımcılara hükümetin 2026'daki yürürlük tarihinden önce çerçeveyi yeniden gözden geçireceği yönünde güvence verdi. Bu güvence, Başkan Bola Ahmed Tinubu'nun 27 Haziran 2025'te imzaladığı ve 1 Ocak 2026'da yürürlüğe girmesi beklenen dört Vergi Reformu Yasası'nın bir parçasıdır. Yetkililer ayrıca, elde edilen gelirin sabit getirili menkul kıymetlere yeniden yatırılması durumunda yüzde 25 vergi uygulanacağını belirterek ilk korkuların bazılarını gidermeye çalıştı.

Bu reformlar, vergi sistemini basitleştirmeyi ve petrol dışı gelirleri çeşitlendirmeyi amaçlamaktadır. Nijerya'da Kurumlar Vergisi Oranı'nın 2006'dan 2025'e kadar ortalama yüzde 30.00 olduğu göz önüne alındığında, CGT'deki potansiyel artışın piyasa üzerindeki etkisi daha belirginleşmektedir. Öte yandan, yeni yasal düzenlemeler küçük işletmelere yönelik muafiyetler de getirmiştir; yıllık cirosu 100 milyon Nijerya Nairası'nın altında olan küçük işletmeler kurumlar vergisinden muaf tutulmaktadır.

Ocak 2026'ya yaklaşıldıkça yatırımcı güveni kırılganlığını korumakta ve vergi yapısı üzerindeki nihai karara bağlı olarak piyasada potansiyel bir oynaklık sürebileceğine işaret etmektedir. Ülkenin mali istikrarı ve yatırım çekiciliği, hükümetin bu hassas konudaki sonraki adımlarına bağlı olacaktır.