Olej mikrobiologiczny jako substytut oleju palmowego w obliczu kryzysu środowiskowego

Globalna zależność od oleju palmowego, powiązana z ryzykiem wylesiania, wymusza intensywne prace nad zrównoważonymi substytutami. Surowiec ten, kluczowy dla około połowy produktów konsumenckich, jest odpowiedzialny za emisję 500 milionów ton CO2 rocznie, a jego produkcja ma wzrosnąć o 40% w ciągu następnej dekady, mimo negatywnego wpływu na tropikalne siedliska, w tym orangutanów, słoni karłowatych i nosorożców sumatrzańskich.

Innowacyjne oleje mikrobiologiczne, pozyskiwane z drożdży lub mikroalg, wykazują właściwości zbliżone do wszechstronności oleju palmowego, zwłaszcza w segmencie tłuszczów specjalistycznych. Naukowcy z Uniwersytetu w Bath badają drożdże Metschnikowia pulcherrima jako alternatywę; ten niepatogenny drożdżak, znany z aktywności biobójczej, może być hodowany w niejałowych warunkach, co potencjalnie obniża koszty produkcji. Wczesne rezultaty wskazują na możliwość osiągnięcia wydajności lipidów do 40% przy optymalnym reżimie temperaturowym i odżywczym, a badania koncentrują się na dostosowaniu szczepów do specyfikacji kosmetycznej z perspektywą wejścia na rynek spożywczy.

W Holandii firma NoPalm Ingredients wdraża demonstracyjną fabrykę wykorzystującą niemodyfikowane genetycznie drożdże do konwersji odpadów rolniczych na oleje drożdżowe typu 'drop-in', co sugeruje wykorzystanie zróżnicowanej biomasy jako źródła węgla. Równolegle, kalifornijska firma Checkerspot opracowała substytut oleju z mikroalg, wykorzystując gatunek Prototheca moriformis, osiągając profil kwasów tłuszczowych porównywalny z olejem palmowym. Badania prowadzone przez Nanyang Technological University (NTU) w Singapurze nad olejem z mikroalg wskazują na wyższą zawartość korzystnych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i niższą ilość nasyconych w porównaniu do oleju palmowego.

Te mikrobiologiczne rozwiązania oferują znaczące korzyści środowiskowe, w tym potencjalną redukcję emisji CO2 nawet o 95% oraz znacznie mniejsze zapotrzebowanie na grunty w porównaniu z uprawami palmowymi czy sojowymi. Naukowcy z Politechniki Łódzkiej analizują potencjał Metschnikowia pulcherrima w biotechnologii, podkreślając jej zdolność do tolerowania inhibitorów fermentacji i szerokiego spektrum pobierania substratów, co jest kluczowe dla skalowalności; w badaniach pilotażowych na skalę 250 litrów osiągnięto produkcję blisko 10 kg lipidów.

Główną barierą dla szerokiego zastąpienia oleju palmowego pozostaje konieczność dorównania jego obecnej masowej wydajności i niskiego kosztu. Firmy, w tym C16 Biosciences, wspierane przez inwestorów, pracują nad syntetycznymi alternatywami poprzez fermentację odpadów spożywczych w oleje. Mimo że te prace są na etapie przedkomercyjnym, inżynieria biologiczna i molekularna wyznaczają ścieżkę do zmniejszenia negatywnego wpływu łańcucha dostaw żywności na środowisko, co jest celem napędzającym innowacje w sektorze rolno-spożywczym i kluczowym dla ochrony globalnych siedlisk.