Microbiële Oliën Bieden Duurzaam Alternatief voor Palmolieproductie

De wereldwijde afhankelijkheid van palmolie, een bron van zorg vanwege de associatie met ontbossing en habitatverlies, stimuleert een golf van technologische innovatie gericht op duurzame vervangers. Deze verschuiving is cruciaal, aangezien palmolieplantages, hoewel ze slechts 6 procent van de landbouwgrond voor plantaardige olie innemen, 40 procent van de mondiale productie leveren. De vervanging ervan door bijvoorbeeld soja- of kokosolie zou potentieel nog meer land vereisen.

Een nieuwe generatie microbiële oliën, gewonnen uit gecontroleerde processen met gist of microalgen, toont veelbelovende eigenschappen die de veelzijdigheid van palmolie evenaren, met name voor gespecialiseerde vettoepassingen. Wetenschappers richten zich op specifieke micro-organismen om deze innovatieve vetten te kweken. Onderzoekers optimaliseren de gistsoort Metschnikowia pulcherrima om oliën te genereren die geschikt zijn voor de cosmeticasector, met de verwachting dat voedseltoepassingen spoedig zullen volgen. Deze van nature op fruit voorkomende gist, een niet-Saccharomyces gist die historisch al werd onderzocht voor gebruik in de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie, wordt nu ingezet voor vetproductie.

Een nieuwe stam, NCYC 4455, vertoont een 30% snellere groeisnelheid en produceert meer dan 50% lipide per cel, wat een efficiëntere opschaling mogelijk maakt. In Nederland zet een consortium van bedrijven een belangrijke stap richting industriële toepassing. NoPalm Ingredients is bezig met de bouw van een demonstratiefabriek op de Food Innovation Campus in Ede, in samenwerking met NIZO Food Research. Deze faciliteit zal non-GMO gisten gebruiken om landbouwafvalstromen, zoals aardappelschillen en afgekeurde groenten, om te zetten in zogenaamde 'drop-in' gistoliën, wat een circulaire aanpak is.

De bouw van de demonstratiefabriek start naar verwachting eind 2026, met een initiële productiecapaciteit van enkele honderden tonnen per jaar. Deze capaciteit moet uitgroeien tot meer dan 1200 ton tegen 2028, waarbij ongeveer 25 nieuwe arbeidsplaatsen worden gecreëerd. Parallel hieraan heeft Checkerspot, gevestigd in Californië, een alternatief ontwikkeld op basis van de microalg Prototheca moriformis. Deze biotechnologische onderneming heeft, zonder genetische modificatie toe te passen, een olie gecreëerd met een vetzuurprofiel dat vergelijkbaar is met dat van conventionele hoog-oliezuurhoudende palmolie.

Het resulterende algenolieproduct bevat meer dan 55% oliezuur en 32% palmitinezuur, en heeft niveaus van verzadigde vetten die vrijwel identiek zijn aan die van de premium variant van palmolie. De schaalbaarheid van dit fermentatieproces is aangetoond, met oliekopbrengsten tot 145 gram per liter, wat neerkomt op ongeveer 70% van het droge celgewicht. De milieuvoordelen van deze microbiële oplossingen zijn substantieel; ze beloven een reductie van CO2-emissies tot 95% en een significant lager landgebruik in vergelijking met zowel palmolie als sojaolie. Door conventionele landbouw te omzeilen, bieden bedrijven als Checkerspot een schone en traceerbare oplossing die de kwetsbaarheden in de toeleveringsketen van tropische vetten aanpakt. De grootste uitdaging voor deze innovaties blijft het evenaren van de huidige hoge productievolumes en de lage kostenefficiëntie van de gevestigde palmolie-industrie om een brede marktvervanging te realiseren.