Indonesië Formaliseert Voorschoolse Educatie in Uitbreiding 13-Jarig Leerplichtprogramma

Het Ministerie van Basis- en Middelbaar Onderwijs (Kemendikdasmen) van Indonesië versterkt het beleid van de 13-jarige verplichte scholing, bekend als Wajar 13 Tahun, door de integratie van een jaar Voorschoolse Educatie (PAUD) vóór de basisschool te formaliseren. Deze structurele aanpassing, die ingaat in het academisch jaar 2025/2026, omvat een jaar kleuterschool, negen jaar basisonderwijs en drie jaar voortgezet onderwijs. De maatregel is een prioriteit binnen de Nationale Langetermijn Ontwikkelingsplanning (RPJPN) voor de periode 2025–2045, het kader dat de ambities voor 'Gouden Indonesië 2045' moet realiseren.

De hervorming richt zich op het garanderen dat alle kinderen tussen de 5 en 6 jaar toegang krijgen tot kwalitatieve PAUD-voorzieningen, wat cruciaal wordt geacht voor de ontwikkeling van hun cognitieve, sociale en emotionele paraatheid. Dra. Mareta Wahyuni, M.Pd., benadrukte dit belang tijdens een bijeenkomst van BRIN op 12 december 2025 in Jakarta, waarbij zij de vroege ontwikkeling positioneerde als een essentiële investering voor toekomstig succes. Onderzoek van Kemendikbudristek uit 2021 toonde aan dat 78% van de kinderen die PAUD volgden een betere schoolparaatheid vertoonden, tegenover slechts 45% van de kinderen zonder deze vooropleiding. Deze bevindingen worden ondersteund door data van UNICEF/Bappenas uit 2020, die rapporteerden dat kinderen in landelijke gebieden die PAUD bezochten 1,8 keer beter voorbereid waren op de basisschool.

De overheid heeft de financiële inzet voor deze ontwikkeling bevestigd. In de concept-staatsbegroting van 2026 is een specifiek budget van Rp5,1 biljoen (ongeveer US$296 miljoen) gereserveerd voor de versterking van PAUD, als onderdeel van het totale onderwijsbudget van Rp757,8 biljoen (US$44 miljard) voor dat jaar. Tweede Dame Selvi Ananda bevestigde op 13 november 2025 tijdens het Nationale PAUD Leraren Waarderings-evenement de toewijding van President Prabowo Subianto aan onderwijskwaliteit in het licht van de Gouden Indonesië 2045-visie.

Ondanks de beleidsmatige en financiële steun, blijven er significante implementatiehorden voor de start in 2025/2026. Een groot obstakel is het tekort aan PAUD-faciliteiten in 17.803 dorpen, wat de toegang voor de meest kwetsbaren belemmert. Data van Statistics Indonesia (BPS) uit 2024 wees uit dat de bruto-inschrijvingsgraad voor kinderen van vijf tot zes jaar slechts 74,15% bedroeg, wat impliceert dat ongeveer een kwart van de kinderen in die leeftijdsgroep nog geen toegang heeft tot onderwijsdiensten. Daarnaast bestaat er een discrepantie in de kwalificaties van leerkrachten, aangezien velen niet beschikken over het vereiste minimumdiploma op S1/D4-niveau, wat de onderwijskwaliteit potentieel kan beïnvloeden.

De overheidsstrategie richt zich op het verbreden van de toegang, het verhogen van de kwaliteit en het versterken van het bestuur om het doel van kwalitatief onderwijs voor alle Indonesische kinderen te bereiken. De BPMP zal fungeren als technisch begeleider voor lokale overheden om de integratie van het Wajar 13 Tahun-beleid in lokale planning en budgettering te bevorderen. De implementatie van de RPJPN 2025-2045, die de basis legt voor een sociaal inclusieve en economisch veerkrachtige ontwikkeling, is sterk afhankelijk van de ontwikkeling van menselijke hulpbronnen, waarbij onderwijs de sleutel is tot het bereiken van de status van een ontwikkeld land tegen 2045. De overheid zet specifiek in op het uitbreiden van de toegang voor kleuters in de 3T-regio's (achtergestelde, grens- en uiterste gebieden).