Bennu Asteroid Örneklerinde Yaşamın Kimyasal Temellerini Onaylayan Riboz ve Glikoz Keşfi

NASA ve Japonya’dan uzmanların da dahil olduğu uluslararası bir bilim insanı ekibi, OSIRIS-REx göreviyle Bennu asteroidinden getirilen örneklere dair analiz sonuçlarını kamuoyuna duyurdu. 2 Aralık 2025 tarihinde Nature Geoscience ve Nature Astronomy dergilerinde yayımlanan veriler, derin uzaydan toplanan bu materyalde, Dünya biyolojisi için hayati öneme sahip olan riboz ve glikoz şekerlerinin varlığını kesinleştirdi.

RNA’nın yapısal bir bileşeni olan riboz ile Dünya’daki organizmaların temel enerji kaynağı glikoz, uzay kökenli örneklerde ilk kez tespit edilmiş oldu. Bu buluş, erken Güneş Sistemi’ndeki abiyotik kimya anlayışımızı kayda değer ölçüde genişletiyor. Araştırmacılar, bu keşiflerin doğrudan dünya dışı yaşamı kanıtlamadığını, ancak yaşamın kimyasal öncüllerinin uzayda ne denli yaygın olduğunu güçlü bir şekilde gösterdiğini vurguluyorlar. Bennu örneklerinde ribozun bulunması, daha önce belirlenen amino asitler, nükleobazlar ve fosfatlarla birlikte, RNA sentezi için gerekli yapı taşlarının tam bir tablosunu oluşturuyor.

İlginç bir detay olarak, DNA için elzem olan deoksiriboz şekerine örneklerde rastlanmadı. Bu durum, yaşamın ilk dönemlerinde genetik bilginin temel taşıyıcısı olarak RNA’nın DNA’dan önce geldiği yönündeki “RNA dünyası” hipotezini dolaylı yoldan destekliyor. Örnekler, OSIRIS-REx uzay aracı tarafından 24 Eylül 2023’te Dünya’ya ulaştırıldı ve Dünya kaynaklı kirlenmeyi önlemek amacıyla NASA’nın Johnson Uzay Merkezi’nde o tarihten bu yana yüksek saflıkta nitrojen kullanılarak titizlikle muhafaza ediliyor.

Eş zamanlı yürütülen bir incelemede, astronomik materyallerde daha önce görülmemiş, azot ve oksijen bakımından zengin polimer benzeri bir madde ortaya çıkarıldı. Bilim insanları bu maddeye geçici olarak “uzay zifti” adını verdiler. Başlangıçta yumuşak ve esnek olan bu materyal, zamanla sertleşerek karmaşık moleküler zincirlerden oluştuğu gözlemlendi. Araştırmacılar, bunun yaşamın kimyasal öncüllerinden biri olabileceğini düşünüyorlar. Yapısal olarak poliüretanlara yakın olsa da, daha düzensiz bir yapı sergilemesi, onun protoplaneter diskteki benzersiz koşullarda oluştuğuna işaret ediyor.

Üçüncü önemli keşif ise Güneş Sistemi’mizin oluşumundan önceki döneme ait tozun bileşimiyle ilgili. Bennu’nun ana gövdesinin, bilinen diğer herhangi bir uzay materyalinden altı kat daha fazla “presolar tanecik” yani süpernova patlamalarıyla oluşmuş toz içerdiği analizlerle ortaya kondu. Bu fazlalık, Bennu’yu oluşturan maddenin, Güneş’imizin akresyonundan çok daha önce yoğun kozmik radyasyona maruz kaldığı bir bölgeden geçtiğini gösteriyor. Bu en eski parçacıklar, Güneş’imizin doğuşundan evvel yıldızlararası ortamda cereyan eden süreçlere dair doğrudan kanıt sunuyor.

Özetle; şekerler, karmaşık polimer ve rekor düzeydeki Güneş öncesi tozun birleşimi, Bennu gibi asteroidlerin erken Güneş Sistemi’nin kimyasal bileşenlerini ve koşullarını koruyan “zaman kapsülleri” olduğunu kanıtlıyor. Tohoku Üniversitesi’nden grup lideri Yoshihiro Furukawa dahil olmak üzere bilim insanları, bu tür karbonlu asteroidlerin, genç Dünya’ya abiyogenezin başlaması için gereken tüm organik bileşenleri taşımış olabileceğine inanıyorlar. 8 Eylül 2016’da fırlatılan OSIRIS-REx görevi, astrobiyoloji ve gezegen bilimi için emsalsiz veriler sağlamaya devam ediyor.