Bennu-monsters onthullen: Rijstsuiker en glucose in asteroïdefragmenten bevestigen de chemische basis voor leven

Een internationaal team van wetenschappers, waaronder experts van NASA en Japanse instituten, heeft de resultaten van hun analyse van monsters van de asteroïde Bennu gepubliceerd. Deze monsters werden teruggebracht door de OSIRIS-REx-missie. De bevindingen, die op 2 december 2025 in de tijdschriften Nature Geoscience en Nature Astronomy werden gedeeld, bevestigen de aanwezigheid van zowel ribose als glucose in het materiaal dat uit de diepe ruimte is gehaald. Dit zijn suikers die van cruciaal belang zijn voor het aardse leven.

Ribose, een fundamenteel bouwsteen van RNA, en glucose, de primaire energiebron voor aardse organismen, zijn voor het eerst aangetroffen in materiaal van buiten de aarde. Dit markeert een significante uitbreiding van ons inzicht in de prebiotische chemie die plaatsvond in het vroege zonnestelsel. De onderzoekers benadrukken dat deze ontdekkingen op zichzelf geen bewijs leveren voor buitenaards leven. Ze tonen echter wel onomstotelijk aan dat de chemische voorlopers van leven wijdverspreid zijn in de kosmos. De vondst van ribose, in combinatie met reeds geïdentificeerde aminozuren, nucleobasen en fosfaten in de Bennu-monsters, schetst een compleet beeld van de benodigde bouwstenen voor de synthese van RNA.

Opvallend genoeg werd deoxyribose, de suiker die essentieel is voor DNA, niet gedetecteerd in de onderzochte monsters. Dit resultaat ondersteunt indirect de 'RNA-wereld'-hypothese, die stelt dat RNA de genetische informatiedrager was voordat DNA de dominante rol overnam in de vroege stadia van het leven. De kostbare monsters werden op 24 september 2023 door de OSIRIS-REx-ruimtesonde naar de aarde gebracht. Sindsdien zijn ze onder uiterst strikte hygiënische omstandigheden bewaard gebleven, waarbij gebruik werd gemaakt van stikstof met een zeer hoge zuiverheid in het Johnson Space Center van NASA om besmetting met aardse stoffen uit te sluiten.

Een parallel lopend onderzoek bracht een voorheen onbekende, polymeerachtige substantie aan het licht in het asteroïdemateriaal. Dit stof, rijk aan stikstof en zuurstof, werd door de wetenschappers voorlopig 'kosmische teer' gedoopt. Dit materiaal was aanvankelijk zacht en buigzaam, maar is in de loop van de tijd uitgehard en bestaat uit complexe moleculaire ketens. De onderzoekers speculeren dat dit een van de chemische voorlopers van het leven zou kunnen zijn. Qua samenstelling vertoont het gelijkenissen met polyurethaan, maar de structuur is veel chaotischer, wat wijst op de unieke omstandigheden waaronder het gevormd werd in de protoplanetaire schijf.

Het derde belangrijke inzicht betreft het stof dat gevormd werd vóór de geboorte van ons zonnestelsel. De analyse wees uit dat het moederlichaam van Bennu zes keer meer 'presolaire korrels' bevatte – stof afkomstig van supernova-explosies – dan enig ander bekend kosmisch materiaal. Deze overvloed suggereert dat het materiaal waaruit Bennu is ontstaan, een regio heeft doorkruist die intensief werd blootgesteld aan kosmische straling. Deze oeroude deeltjes bieden direct bewijs van processen die zich in de interstellaire ruimte afspeelden, lang voordat onze zon accreteerde.

Samengevat bevestigen deze drie ontdekkingen – de suikers, het complexe polymeer en de recordhoeveelheid pre-zonne-stof – dat asteroïden zoals Bennu fungeren als 'tijdscapsules'. Ze hebben de chemische ingrediënten en de omstandigheden van het vroege zonnestelsel perfect bewaard. Wetenschappers, waaronder hoofdonderzoeker Yoshihiro Furukawa van de Tohoku Universiteit, zijn van mening dat dergelijke koolstofrijke asteroïden alle noodzakelijke organische bouwstenen naar de jonge Aarde hebben kunnen transporteren om de abiogenese op gang te brengen. De OSIRIS-REx-missie, gelanceerd op 8 september 2016, blijft ongekende gegevens leveren voor zowel de astrobiologie als de planetologie.