Mẫu vật từ tiểu hành tinh Bennu chứa Ribose và Glucose, khẳng định nền tảng hóa học của sự sống

Một nhóm các nhà khoa học quốc tế, bao gồm chuyên gia từ NASA và Nhật Bản, đã công bố những kết quả phân tích sâu sắc về các mẫu vật được thu thập từ tiểu hành tinh Bennu thông qua sứ mệnh OSIRIS-REx. Những dữ liệu quan trọng này, được trình bày vào ngày 2 tháng 12 năm 2025 trên các tạp chí Nature Geoscience và Nature Astronomy, đã xác nhận sự hiện diện của ribose và glucose—hai loại đường cực kỳ thiết yếu đối với sinh học Trái Đất—trong vật chất được thu thập từ không gian sâu thẳm.

Ribose, vốn là thành phần cấu trúc cơ bản của RNA, cùng với glucose, nguồn năng lượng chính cho các sinh vật trên hành tinh chúng ta, lần đầu tiên được tìm thấy trong các mẫu vật có nguồn gốc ngoài Trái Đất. Phát hiện này mở rộng đáng kể hiểu biết của chúng ta về hóa học tiền sinh học trong giai đoạn đầu của Hệ Mặt Trời. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng, mặc dù những phát hiện này không phải là bằng chứng trực tiếp về sự tồn tại của sự sống ngoài hành tinh, chúng lại chứng minh một cách thuyết phục về sự phổ biến rộng rãi của các tiền chất hóa học cần thiết cho sự sống trong vũ trụ.

Việc tìm thấy ribose trong các mẫu vật từ Bennu, kết hợp với các axit amin, bazơ nitơ và phosphate đã được xác định trước đó, đã vẽ nên một bức tranh toàn cảnh về các khối xây dựng cơ bản để tổng hợp RNA. Điều đáng chú ý là deoxyribose, loại đường cần thiết cho DNA, lại không được tìm thấy trong các mẫu vật này. Điều này gián tiếp củng cố giả thuyết về “thế giới RNA”, cho rằng RNA đã đóng vai trò là vật chất di truyền chính trước khi DNA xuất hiện vào buổi bình minh của sự sống.

Các mẫu vật này đã được tàu vũ trụ OSIRIS-REx đưa về Trái Đất vào ngày 24 tháng 9 năm 2023. Kể từ đó, chúng được bảo quản trong điều kiện vô trùng nghiêm ngặt, sử dụng khí nitơ có độ tinh khiết cao tại Trung tâm Vũ trụ Johnson của NASA để loại trừ mọi khả năng ô nhiễm từ môi trường Trái Đất. Đây là một bước đi cần thiết để đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu khoa học.

Một nghiên cứu song song đã hé lộ một chất liệu giống polymer chưa từng thấy trước đây trong các vật liệu thiên văn. Chất này giàu nitơ và oxy, được các nhà khoa học tạm gọi là “nhựa vũ trụ”. Ban đầu, vật liệu này mềm và đàn hồi, nhưng sau đó đã cứng lại và cấu tạo từ các chuỗi phân tử phức tạp. Các nhà nghiên cứu phỏng đoán rằng nó có thể là một trong những tiền chất hóa học sơ khai của sự sống. Về mặt thành phần, nó gần giống với polyurethane nhưng có cấu trúc hỗn loạn hơn, cho thấy điều kiện hình thành độc đáo trong đĩa tiền hành tinh.

Phát hiện quan trọng thứ ba liên quan đến thành phần bụi có niên đại hình thành trước cả khi Hệ Mặt Trời ra đời. Phân tích cho thấy vật thể mẹ của tiểu hành tinh Bennu chứa lượng “hạt tiền sao” (hạt bụi hình thành từ vụ nổ siêu tân tinh) nhiều gấp sáu lần so với bất kỳ vật liệu vũ trụ nào đã biết khác. Sự dư thừa này là bằng chứng cho thấy vật chất tạo nên Bennu đã đi qua một khu vực chịu sự chiếu xạ vũ trụ dữ dội. Những hạt cổ xưa nhất này cung cấp bằng chứng trực tiếp về các quá trình diễn ra trong môi trường liên sao từ rất lâu trước khi Mặt Trời của chúng ta được hình thành.

Tổng hợp lại, ba khám phá lớn—các loại đường, polymer phức tạp và số lượng bụi tiền sao kỷ lục—đều khẳng định rằng các tiểu hành tinh như Bennu chính là những “viên nang thời gian”, bảo tồn các thành phần hóa học cùng các điều kiện của Hệ Mặt Trời sơ khai. Các nhà khoa học, bao gồm cả trưởng nhóm Yoshihiro Furukawa từ Đại học Tohoku, tin rằng những tiểu hành tinh cacbonat như Bennu có thể đã mang tất cả các hợp chất hữu cơ cần thiết đến Trái Đất non trẻ để khởi động quá trình phát sinh sự sống (abiogenesis). Sứ mệnh OSIRIS-REx, được phóng vào ngày 8 tháng 9 năm 2016, tiếp tục cung cấp những dữ liệu vô giá cho lĩnh vực sinh học vũ trụ và khoa học hành tinh.