Autonome Argo-vlotter detecteert warme waterintrusie nabij de Denman-gletsjer in Oost-Antarctica

Een autonome oceanografische Argo-vlotter heeft met succes de allereerste doormeting onder het ijsplateau van Oost-Antarctica voltooid. Dit leverde cruciale gegevens op over de temperatuur en het zoutgehalte van water dat voorheen niet direct gemeten kon worden. Het robotinstrument dreef gedurende tweeënhalf jaar en verzamelde ongeveer 200 oceaanprofielen over een afstand van circa 300 kilometer onder de ijsplateaus van Denman en Shackleton. De bevindingen van deze meetcampagne werden gepubliceerd in een onderzoek dat gedateerd is op 6 december 2025.

De analyse die voortkwam uit deze missie schetst een genuanceerd beeld van de toestand van de ijsplateaus in het licht van de wereldwijde klimaatverandering. De verzamelde data wijzen erop dat het Shackleton-ijsplateau momenteel nog beschermd lijkt tegen de instroom van warmere watermassa’s. Echter, warm water heeft de basis van de Denman-gletsjer reeds bereikt. Deze gletsjer wordt beschouwd als een significant risicofactor; een mogelijke destabilisatie ervan zou de zeespiegel wereldwijd met 1,5 meter kunnen doen stijgen.

De Denman-gletsjer, die een breedte kent tussen de 13 en 19 kilometer en een lengte van 139 kilometer, staat erom bekend dat er een onderzeese kloof van 3500 meter onder zeeniveau onder ligt. Dit maakt het de diepst gelegen bekende landelijke depressie ter wereld. Wetenschappers hadden eerder al opgemerkt dat het ijsverlies van de Denman-gletsjer tussen 1979 en 2017 ongeveer 268 miljard ton bedroeg. Dit cijfer ligt aanzienlijk hoger dan het gemiddelde verlies bij andere ijsplateaus in Oost-Antarctica.

De verkregen inzichten in de subglaciale oceaandynamiek zijn van wezenlijk belang, zeker gezien de algemene bezorgdheid over de stabiliteit van het Antarctische ijskap. Wanneer ijsplateaus, die fungeren als natuurlijke steunberen, afbreken, kan dit de beweging van het landijs versnellen. Dit resulteert onvermijdelijk in een stijging van de mondiale zeespiegel. Hoewel Oost-Antarctica lange tijd als stabieler werd beschouwd dan West-Antarctica, benadrukt de aandacht voor locaties zoals Denman de potentiële instabiliteit in deze regio.

De Argo-missie, die wereldwijd ongeveer 3800 vlotters inzet, heeft een grote bijdrage geleverd aan het klimaatmonitoring. De data van deze specifieke doormeting stellen wetenschappers in staat om modellen te verfijnen die het lokale zeespiegelstijging koppelen aan veranderingen in de gletsjerdikte. In een breder perspectief wordt de vertraging van de Antarctische Circumpolaire Stroom, de krachtigste ter wereld, ook in verband gebracht met het smelten van ijs. De verzamelde informatie dient dus als een onmisbare schakel voor de kalibratie van zowel mondiale klimaat- als oceanografische modellen.