AB, 2040 İklim Hedefinde %90 Net Azaltım İçin Geçici Anlaşmaya Vardı

Avrupa Birliği (AB) müzakerecileri, 10 Aralık 2025 tarihinde, 2040 yılına kadar sera gazı emisyonlarında 1990 seviyelerine kıyasla %90 net azaltım hedefini yasal bir bağlayıcılığa taşıyan geçici bir anlaşmaya ulaştı. Bu uzlaşma, Birliğin 2050 net-sıfır hedefine ulaşma yol haritasında kritik bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Danimarka İklim Bakanı Lars Aagaard, anlaşmanın hem iklim eylemi gerekliliklerini karşıladığını hem de kıtanın rekabet gücü ve güvenliğini korumayı amaçladığını belirtti.

Ulaşılan %90'lık net azaltım hedefinin gerçekleştirilme mekanizması, siyasi uzlaşmanın izlerini taşıyor. Anlaşma, bu hedefin %85'lik kısmının Avrupa sanayileri tarafından yurt içinde zorunlu olarak yerine getirilmesini öngörüyor. Ancak, kalan %5'lik dilimin, 2036 yılından itibaren yüksek kaliteli uluslararası karbon kredileri satın alınarak telafi edilmesine izin veriliyor. Bu esneklik, özellikle Polonya, Slovakya ve Macaristan gibi ülkelerin yüksek enerji maliyetleri ve Çin ithalat rekabeti nedeniyle daha derin yerel kesintilere karşı çıkan endişelerini gidermek amacıyla getirildi. Her iki esneklik seçeneğinin de tam olarak kullanılması durumunda, en düşük yerel kesinti oranı %80'e kadar gerileyebiliyor.

Bu uzlaşmanın bir parçası olarak, özellikle binalar, yol taşımacılığı ve küçük sanayileri kapsayan yeni Emisyon Ticaret Sistemi'nin (ETS2) yürürlüğe giriş tarihi bir yıl ertelenerek 2028'e alındı; ancak izleme gereklilikleri 2025 yılında başladı. ETS2'nin ertelenmesi, enerji yoksulluğu çeken hassas haneler için hayati önem taşıyan Sosyal İklim Fonu'nun finansmanını etkileyebilecek kritik bir gelişmedir, zira bu fonun önemli bir kısmı bina yenilemelerini sübvanse etmek için kullanılacaktı. Öte yandan, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, anlaşmanın Birliğin iklim eylemine olan güçlü bağlılığının bir göstergesi olduğunu vurguladı.

Avrupa Parlamentosu, kendi pozisyonunu belirlerken, Komisyon'un ilk önerisindeki %3'lük karbon kredisi kullanım oranını %5'e çıkarma kararını destekledi. Bilimsel Danışma Kurulu'nun başlangıçta %90-95 arasında tamamen yurt içi bir azaltım tavsiye ettiği göz önüne alındığında, uzlaşılan bu esnek yapı bazı çevrelerce iddialı hedefin sulandırılması olarak değerlendiriliyor. Kabul edilen metin ayrıca, ilerleyen dönemde hedeflere yönelik ilerlemenin her iki yılda bir gözden geçirileceğini ve bu değerlendirmelerde bilimsel veriler, teknolojik gelişmeler ve AB'nin uluslararası rekabet gücünün dikkate alınacağını belirtiyor. Bu geçici metnin yasal olarak bağlayıcı hale gelmesi için Avrupa Parlamentosu'nun ve Konsey'in resmi onayı gerekiyor.