Dijital Hizmetler Yasası Kapsamında X Platformuna Şeffaflık İhlalleri Nedeniyle 120 Milyon Avro Ceza

Avrupa Komisyonu, 5 Aralık 2025 Cuma günü, Dijital Hizmetler Yasası (DSA) kapsamında ilk yaptırım kararını açıkladı. İlon Musk'ın sahibi olduğu X platformuna, kullanıcı güvenliği ve şeffaflık konularında AB'nin yeni düzenlemesini ihlal ettiği gerekçesiyle 120 milyon avroluk bir para cezası kesildi. Bu karar, büyük çevrimiçi platformları düzenleyen yeni mevzuatın uygulanmasında tamamlanan ilk yaptırım vakası olma özelliğini taşıyor.

Bu karara yol açan resmi incelemeler, Aralık 2023'te başlatılmıştı. Yaklaşık 140 milyon ABD dolarına denk gelen toplam ceza tutarı, üç temel uygunsuzluk maddesi üzerinden dağıtıldı. Cezanın 45 milyon avroluk ilk bölümü, platformun ücretli 'mavi tik' sisteminin aldatıcı tasarımına odaklandı. Komisyon, herhangi bir kullanıcının kimlik doğrulaması yapılmadan bu statüyü satın alabilmesinin, hesapların özgünlüğü hakkında yanıltıcı bilgi yarattığını belirtti.

İkinci ihlal, X'in reklam arşivinin şeffaflık eksikliğinden kaynaklandı ve bu kısım 35 milyon avro olarak değerlendirildi. Düzenleyici kurum, reklam veritabanının erişilebilirlik gerekliliklerini karşılamadığını ve reklamverene dair kritik bilgileri içermediğini tespit etti. Cezanın son bileşeni olan 40 milyon avro ise, araştırmacıların platformun kamuya açık verilerine erişiminin engellenmesi nedeniyle kesildi. Komisyon, bu durumun AB içindeki sistemik risklerin incelenmesini baltaladığını savundu.

Teknolojik Egemenlik, Güvenlik ve Demokrasiden Sorumlu İcra Başkan Yardımcısı Henna Virkkunen, ceza miktarının, ihlalin niteliğini, AB kullanıcıları açısından ciddiyetini ve tespit edilen ihlallerin süresini yansıttığını ifade etti. Komisyon, X'e 'mavi tik' ile ilgili usulsüzlükleri gidermesi için 60 iş günü, reklam arşivi ve araştırmacı erişimi konularında şeffaflık eylem planı sunması için ise 90 iş günü süre tanıdı. Bu sürelerin aşılması halinde platformu periyodik para cezaları bekliyor.

Aynı gün Komisyon, TikTok'tan reklam şeffaflığı taahhütleri alarak bu başlık altındaki cezadan kaçınmasını sağladı. Brüksel'in bu kararı, Washington ile diplomatik gerilimi tırmandırdı. ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, AB'nin 'ifade özgürlüğünü desteklemesi gerektiğini, Amerikan şirketlerine saldırmaması gerektiğini' belirterek eleştiride bulundu. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise durumu 'yabancı hükümetlerin tüm Amerikan teknoloji platformlarına ve Amerikan halkına yönelik bir saldırısı' olarak nitelendirdi.

Buna karşılık Avrupalı yetkililer, bu adımı kararlılıklarının bir göstergesi olarak gördü. Fransa Dijital İşler Bakanı Anne Le Hennanff bu gelişmeyi 'tarihi' olarak nitelendirirken, Almanya Bakanı Karsten Wildberger ise AB kurallarının 'kökenlerine bakılmaksızın herkese uygulandığını' vurguladı. Gözlemciler, DSA kapsamında uygulanabilecek maksimum cezanın şirketin yıllık küresel gelirinin %6'sına ulaşabildiği düşünüldüğünde, uygulanan mali yaptırımın ölçülü olduğunu kaydetti.

DSA kapsamında yasal uygulamalardan sorumlu olan Virkkunen, Aralık 2023'te başlatılan ve içerik denetimi ile dezenformasyon manipülasyonunu kapsayan X hakkındaki daha geniş soruşturmaları da denetliyor. Bu emsal karar, transatlantik dijital düzenleme diyaloğunda bir sınır çizerek, AB'nin kendi pazarındaki büyük oyunculara kendi yasalarını uygulama egemenlik hakkını bir kez daha teyit etmiş oldu.