Cây Alerce Milenario Chile Tranh Ngôi Cây Già Nhất Thế Giới, Vượt Qua Cả Methuselah

Cuộc đua giành danh hiệu cây không nhân bản sống lâu đời nhất hành tinh đang trở nên gay cấn hơn bao giờ hết với sự xuất hiện của cây Alerce Milenario tại Vườn Quốc gia Alerce Costero, Chile, còn được mệnh danh là “Gran Abuelo” (Ông Cố Lớn). Nhà khoa học Jonathan Barichivich, thuộc Phòng thí nghiệm Khoa học Khí hậu và Môi trường tại Paris, đã sử dụng phương pháp mô hình hóa thống kê kết hợp với các kỹ thuật truyền thống để ước tính tuổi thọ của cây bách xù Patagonia (*Fitzroya cupressoides*) này lên tới 5484 năm. Con số này nếu được xác nhận sẽ vượt qua tuổi thọ đã được kiểm chứng của cây Methuselah tại Hoa Kỳ hàng thế kỷ.

Cây cổ thụ hùng vĩ này, cao tới 28 mét, được coi là một kho lưu trữ khí hậu vô giá. Tuy nhiên, việc xác định tuổi chính xác của nó vẫn còn là một vấn đề gây tranh cãi, chủ yếu do phần lõi cây đã bị phân hủy, khiến việc đếm hết các vòng sinh trưởng là điều không thể. Vào năm 2020, ngay trước khi đại dịch bùng phát, ông Barichivich cùng với Antonio Lara thuộc Đại học Chile đã khoan một mẫu lõi, ghi nhận được khoảng 2400 vòng sinh trưởng, nhưng mũi khoan đã không thể chạm tới tâm cây. Phát hiện tiềm năng này đã lập tức thu hút sự chú ý của chính quyền Chile: Tổng cục Lâm nghiệp Quốc gia (CONAF) đã phải tăng cường các biện pháp bảo vệ cây trước sự quan tâm ngày càng lớn của cộng đồng quốc tế.

Theo ông Barichivich, chỉ khoảng 28% cây còn sống, phần lớn là hệ thống rễ, khiến nó trở nên cực kỳ dễ bị tổn thương bởi du khách nếu họ không tuân thủ khu vực quan sát được chỉ định. Trong nỗ lực chung với Quỹ Reforestemos và sự hỗ trợ của FAO, CONAF đang tích cực làm việc để phục hồi hệ sinh thái của công viên. Đáng chú ý, chỉ riêng khu vực Cordillera de la Costa đã có hơn 3429 hecta rừng Alerce bị cháy, cần được tái tạo. Cây Alerce đã được công nhận là “Di tích Thiên nhiên” tại Chile từ năm 1976, và đến năm 2008, tình trạng bảo tồn của nó được nâng lên thành “Loài có nguy cơ bị đe dọa” (EN A2c).

Trong khi đó, Methuselah, một cá thể thuộc loài Thông gai (*Pinus longaeva*), tọa lạc tại Rừng Quốc gia Inyo, California, đã giữ vững kỷ lục được xác nhận trong một thời gian dài với tuổi thọ hơn 4850 năm, dựa trên dữ liệu đo đạc vòng cây (dendrochronology). Methuselah, được đặt tên bởi Edmund Schulman vào những năm 1950, từ lâu đã là biểu tượng cho sự trường tồn. Khác biệt lớn là trong khi vị trí chính xác của Methuselah được giữ bí mật tuyệt đối để tránh gây hại, thì Gran Abuelo lại là điểm thu hút khách du lịch chính của Vườn Quốc gia.

Cả hai sinh vật ngàn năm tuổi này đều đóng vai trò là những kho lưu trữ tự nhiên không thể thay thế. Chúng chứa đựng dữ liệu quý giá về những thay đổi môi trường trong quá khứ, bao gồm các trận cháy rừng cổ đại và sự dịch chuyển khí hậu. Nhờ đó, các nhà nghiên cứu có thể xây dựng các mô hình khí hậu chính xác hơn cho tương lai. Việc bảo tồn Gran Abuelo không chỉ là bảo vệ một cá thể, mà còn là bảo vệ một phần lịch sử Trái Đất.