Tổng thống Serbia Đề xuất Rút ngắn Tiết học Đối phó Thách thức Tập trung Kỷ nguyên Số

Vào giai đoạn cuối năm 2025, Tổng thống Serbia Aleksandar Vučić đã đưa ra đề xuất về việc rút ngắn thời lượng tiết học tiêu chuẩn tại các trường học, với kỳ vọng các ý tưởng giáo dục đổi mới sẽ được áp dụng rộng rãi sau kỳ nghỉ Năm Mới. Động thái này xuất phát từ nhận thức ngày càng tăng về những thách thức mà học sinh hiện đại phải đối mặt trong việc duy trì sự chú ý trong các buổi học kéo dài.

Các chuyên gia giáo dục và tâm lý học đã bày tỏ sự ủng hộ đối với việc xem xét lại thời lượng tiết học 45 phút truyền thống, nhận định rằng rất ít học sinh có thể duy trì sự tập trung cao độ trong suốt khoảng thời gian đó. Nhà tâm lý học Jelena Manojlović liên kết sự suy giảm chú ý của học sinh với nhịp sống nhanh và sự phổ biến của các nội dung video ngắn trên mạng xã hội. Bà Manojlović gợi ý rằng việc rút ngắn các buổi học sẽ buộc chương trình giảng dạy phải trở nên cô đọng và súc tích hơn, ưu tiên việc nắm bắt kiến thức sâu sắc thay vì học vẹt.

Song hành với quan điểm này, nhà xã hội học Bojan Panaotović nhấn mạnh chất lượng nội dung phải được đặt lên trên số lượng thời lượng. Tuy nhiên, ông Panaotović cảnh báo rằng nếu áp dụng các tiết học 30 phút, chúng phải được thiết kế với cường độ giảng dạy cực kỳ cao và tập trung. Trong giai đoạn đại dịch COVID-19, học sinh Serbia đã từng trải qua thời kỳ các tiết học bị rút ngắn xuống còn 30 hoặc 35 phút, tạo ra tiền lệ cho đề xuất hiện tại.

Nhà tâm lý học Jovana Stojković cung cấp thêm góc nhìn chuyên môn, chỉ ra rằng trẻ em dưới 15 tuổi liên tục bị kích thích bởi các ứng dụng như TikTok, dẫn đến sự phân tán chú ý có thể chỉ còn tám giây. Bà Stojković khẳng định rằng 20 phút đầu tiên của một bài giảng là khoảng thời gian hiệu quả nhất cho việc học tập, làm nổi bật sự cần thiết phải điều chỉnh cấu trúc lớp học để tận dụng tối đa thời điểm tập trung cao điểm này. Các nghiên cứu cũng cho thấy lạm dụng mạng xã hội có thể làm giảm trí nhớ ngắn hạn và khả năng tập trung, với dữ liệu cho thấy sinh viên học yếu truy cập Internet trung bình 31,9 giờ/tuần so với 17,6 giờ/tuần của nhóm học lực giỏi, xuất sắc.

Tuy nhiên, đề xuất không nhận được sự đồng thuận hoàn toàn. Một số chuyên gia giáo dục bày tỏ quan ngại rằng việc cắt giảm thời lượng có thể làm xói mòn lượng kiến thức trong chương trình học vốn đã quá tải. Họ lập luận rằng khoảng thời gian 45 phút bao gồm cả những phút giây quan trọng dành cho việc ôn tập kiến thức cũ và lập kế hoạch cho các hoạt động tiếp theo. Sự tương phản này được thể hiện qua các mô hình quốc tế, ví dụ như tại Đức, nơi các bang có quy định riêng nhưng nhìn chung các môn học phổ thông kéo dài 45 hoặc 90 phút, trong khi tại Áo các tiết học thường kéo dài tối thiểu 50 phút hoặc các khối 90 phút đã cho thấy kết quả tích cực.

Đề xuất của Tổng thống Vučić đã khơi mào một cuộc tranh luận sôi nổi trong giới chuyên môn và công chúng Serbia về việc hiện đại hóa quy trình giảng dạy. Việc tìm kiếm sự cân bằng giữa việc đáp ứng nhu cầu chú ý của học sinh trong kỷ nguyên số và đảm bảo tính toàn vẹn của nội dung chương trình học sẽ là trọng tâm của những thảo luận sắp tới, trong bối cảnh các chuyên gia quốc tế cũng chỉ ra rằng giảm ngày học có thể tăng hiệu suất nếu áp dụng mô hình rút ngắn một cách nghiên cứu kỹ lưỡng.