ABD Akademileri: İnsanlı Mars Görevleri İçin Başlıca Bilimsel Öncelik Yaşam Aramasıdır

Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler, Mühendislik ve Tıp Akademileri, 9 Aralık 2025 Salı günü, uzun zamandır beklenen kapsamlı bir rapor olan İnsanlı Mars Araştırmaları Bilimsel Stratejisi başlıklı belgeyi kamuoyuna sundu. NASA'nın talebi üzerine hazırlanan 240 sayfalık bu rapor, 2030'lu yıllara planlanan Kızıl Gezegen'e ilk insanlı keşifler için temel bilimsel hedefleri belirliyor.

Bu görevlere rehberlik etmesi gereken en merkezi bulgu, araştırma bölgesinde geçmişte var olmuş veya şu anda mevcut olan yaşama dair kanıtları arama ve öncül kimyayı değerlendirme önceliğidir. Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'den Linda Elkins-Tanton ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden Dava Newman'ın eş başkanlık ettiği komite tarafından hazırlanan bu doküman, toplamda on bir öncelikli bilimsel tavsiye içeriyor. Bu tavsiyeler, önerilen dört kampanya çerçevesinde gerçekleştirilecek ilk üç insanlı Mars inişinden elde edilecek bilimsel getiriyi en üst düzeye çıkarmayı amaçlıyor.

En çok tercih edilen kampanya mimarisi, üç aşamalı bir yaklaşım öngörüyor: İlk olarak, mürettebatın 30 sol (Mars günü) süreceği bir başlangıç görevi, ardından insansız bir kargo uçuşu ve son olarak astronotların 300 sol kalacağı ana görev takip edecek. Rapor, araştırmaların verimliliğini sağlamak adına Mars yüzeyinde kalıcı bir bilim laboratuvarının kurulmasını ve her insanlı görevde mutlaka Dünya'ya örnek dönüşü yapılmasını şart koşuyor. Ayrıca, robotik, insan ve yapay zeka çabalarını koordine etmek amacıyla düzenli bir İnsan-Ajan İşbirliği Zirvesi'nin oluşturulması gerektiği de vurgulanıyor.

İniş alanı seçimi büyük önem taşıyor; tercihen düşük ve orta enlemler, çeşitli jeolojik özellikler ve yüzeye yakın su buzu varlığına sahip bölgeler öne çıkıyor. Yaşam arayışına odaklanan üçüncü sıradaki kampanya, hatta sıvı suyun var olabileceği düşünülen 2 ila 5 kilometre derinliğe kadar sondaj yapma olasılığını bile içeriyor. Bilimsel hedeflerin yanı sıra, rapor gezegen koruma konusuna da değiniyor. NASA'nın, astronotların gezegen güvenliğini riske atmadan potansiyel olarak yaşanabilir bölgeleri incelemesine olanak tanımak için yönetici ilkelerin evrimi konusundaki işbirliğini sürdürmesi çağrısı yapılıyor.

Bu belge, NASA'nın 2030'larda insanları Mars'a gönderme planları için bilimsel gündemi belirliyor ve uzay çalışmalarının temel unsurunun dünya dışı yaşam arayışı olarak kaldığını teyit ediyor. Bu tavsiyelerin başarılı bir şekilde uygulanması, eğitim alanı olarak hizmet edecek olan Artemis Ay'a insanları geri döndürme programı kapsamında edinilen tecrübelere dayanacaktır. NASA'nın mevcut Mars Örnek Dönüşü programına alternatif olarak aradığı Mars örneklerinin Dünya'ya geri getirilmesi için ön görülen tarihler ise 2035 veya 2039 olarak belirlenmiş durumda.