Vatikan Kayıtları 16. ve 17. Yüzyıllarda Hırvatçanın Uluslararası Rolünü Ortaya Koyuyor

Tarihçi ve Dominiken rahip Dr. Stjepan Krasić'in (d. 1938) araştırmaları, 16. ve 17. yüzyıllar boyunca Hırvatçanın uluslararası bir statüye sahip olduğuna dair önemli belgeleri gün yüzüne çıkardı. Krasić, Roma'daki Pontifical University of Saint Thomas Aquinas'tan 1970'te tarihsel bir tezle ilk doktorasını, ardından 1985'te Pontifical Gregorian University'den tarih alanında ikinci doktorasını almıştır. Bu bulgular, Split Üniversitesi'nin yayımladığı "ST-OPEN" dergisinde detaylandırılmış olup, Katolik Kilisesi'nin Hırvatçayı tüm Slavlarla iletişim için en uygun dil olarak seçtiğini göstermektedir. Bu keşifler, Hırvatçanın daha önce tam olarak fark edilmemiş kayda değer bir küresel rol üstlendiğini ima etmektedir.

Dr. Krasić, vardığı sonuçları doğrudan Vatikan'ın İnanç Yayma Cemaati (Congregatio de Propaganda Fide) arşivlerindeki altı orijinal belgeye dayandırmıştır. Kayıtlar, Kilise'nin 16. yüzyılda Slav halkları arasındaki iletişim için Hırvatçayı tercih ettiğini ve bu durumun dilin önde gelen Avrupa üniversitelerinde öğretilmesine yol açtığını ortaya koymaktadır. Araştırmalar, Papa XIII. Gregorius ve Papa VIII. Clemens gibi Papaların, söz konusu iki yüzyıl boyunca Hırvatçanın tüm Slav ulusları için resmi dil olacağına dair doğrudan kararlar aldığını belirlemiştir. Bu kararlar, Kilise'nin o dönemde Slav dilleri arasında birleştirici bir dil arayışında olduğunu göstermektedir.

Bu dönemde Hırvatçanın diplomatik bir dil olarak da kullanıldığı, örneğin İstanbul'daki kraliyet saraylarında da yer bulduğu Krasić tarafından belirtilmiştir. Kilise'nin bu kararı, Slav dillerinin yaygınlığı ve kültürel bağlamı göz önüne alındığında stratejik bir hamle olarak değerlendirilebilir. 1599 yılında, Papalık emriyle Collegium Romanum'da İlir Dili Akademisi'nin Cizvitler tarafından kurulması, Krasić'in "Hırvat bilimsel edebi dilinin doğum günü" olarak nitelendirdiği bir dönüm noktasıdır. Bu akademi, dilin sistematik olarak ele alınmasının kurumsal bir göstergesidir.

Papa VIII. Urbanus, 1643'te, Slav dillerinin geneli için seçilmiş bir dil olan Hırvatçanın Roma dışında da incelenmesini zorunlu kılan bir kararname yayınlamıştır. Bu kararnamenin bir sonucu olarak, Paris, Oxford ve Viyana gibi prestijli dünya üniversitelerinin 17. yüzyıl boyunca programlarına bu dili dahil etmeleri gerekmiştir. Bu durum, Hırvatçanın o dönemdeki akademik ve entelektüel çevrelerdeki yüksek konumunu teyit etmektedir. Ayrıca, bu yükseliş döneminin doğrudan bir sonucu olarak, Bartol Kašić'in Hırvatça için ilk grameri olan Institutiones linguae Illyricae (1604), bu dönemde ortaya çıkmıştır.

Bu tarihi veriler, Vatikan Apostolik Arşivleri'nde (eski adıyla Vatikan Gizli Arşivleri) bulunan belgelerle sağlam bir şekilde desteklenmektedir. Bu arşivler, 13. yüzyıla dayanan ve Papa XIII. Leo tarafından 1881'de araştırmacılara açılan zengin içeriğe sahiptir. Bu dönemde toplanan Papalık belgeleri, devlet yazışmaları ve kilise kararları, Hırvatçanın Slav dünyasıyla olan diplomatik ve dini ilişkilerin yönetiminde kilit bir rol oynadığını kanıtlamaktadır.