UE prawnie zobowiązuje się do stopniowego wycofywania rosyjskiego gazu do 2027 roku

W środę, 3 grudnia 2025 roku, w Brukseli Unia Europejska, reprezentowana przez Parlament Europejski oraz państwa członkowskie, osiągnęła wstępne porozumienie polityczne dotyczące całkowitego zaprzestania importu rosyjskiego gazu ziemnego. Ten strategiczny ruch stanowi kluczowy element mapy drogowej REPowerEU, której celem jest definitywne zerwanie więzi energetycznych z Moskwą. Uzgodniona decyzja wprowadza prawnie wiążący, stopniowy zakaz dostaw gazu z Rosji, obejmujący zarówno gaz skroplony (LNG), jak i gaz przesyłany rurociągami. Przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen, określiła to wydarzenie jako „początek nowej ery, ery pełnej niezależności energetycznej Europy od Rosji”.

Osiągnięte porozumienie świadczy o znacznym zmniejszeniu zależności energetycznej UE. Udział gazu rosyjskiego w imporcie do Unii spadł drastycznie: z 45% odnotowanych w 2021 roku do zaledwie około 12-13% na październik 2025 roku. Komisarz UE ds. energii, Dan Jørgensen, podkreślił, że Europa świadomie postawiła na bezpieczeństwo energetyczne i suwerenność, rezygnując z niestabilnych dostaw. Nowe rozporządzenie precyzuje harmonogram wygaszania obowiązujących umów, co było wynikiem kompromisu, biorąc pod uwagę wcześniejsze zastrzeżenia państw takich jak Węgry i Słowacja wobec bardziej restrykcyjnych propozycji.

Dla umów krótkoterminowych, zawartych przed dniem 17 czerwca 2025 roku, zakaz importu LNG wejdzie w życie 25 kwietnia 2026 roku, natomiast dla gazu przesyłanego rurociągami – 17 czerwca 2026 roku. Terminy dla umów długoterminowych również zostały ściśle uregulowane. Wprowadzenie zakazu dla długoterminowych kontraktów na import LNG nastąpi z początkiem 2027 roku, co jest zgodne z ustaleniami 19. pakietu sankcji. W kontekście gazu rurociągowego, całkowite wycofanie ma nastąpić do 30 września 2027 roku, pod warunkiem spełnienia określonych celów dotyczących zapełnienia magazynów, jednak nie później niż do 1 listopada 2027 roku.

Minister ds. klimatu, energii i usług komunalnych Danii, Lars Aagaard, reprezentujący prezydencję Rady UE, stwierdził, że ustanowienie trwałego zakazu to krok we właściwym kierunku dla wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego. Aby zapewnić przestrzeganie nowych regulacji, wprowadzony zostanie system wstępnego zezwolenia na import. W przypadku gazu rosyjskiego, informacje o planowanym przywozie będą musiały być przekazywane z miesięcznym wyprzedzeniem. Niemniej jednak, procedura ta nie będzie miała zastosowania do importu pochodzącego od głównych producentów, którzy w 2024 roku eksportowali do UE ponad 5 miliardów metrów sześciennych gazu, ani do państw pozbawionych odpowiedniej infrastruktury przesyłowej.

Inicjatywa REPowerEU, zainaugurowana w odpowiedzi na rosyjską agresję na Ukrainę w 2022 roku, pierwotnie zakładała całkowite odejście od paliw kopalnych z Rosji do roku 2030. Realizacja celów REPowerEU wymaga dodatkowych inwestycji szacowanych na 210 miliardów euro do roku 2027. Środki te mają przyczynić się do niezależności i bezpieczeństwa, potencjalnie oszczędzając niemal 100 miliardów euro rocznie na kosztach importu. Niniejszy akt legislacyjny zapewnia niezbędną pewność regulacyjną dla dywersyfikacji źródeł dostaw oraz przyspieszenia transformacji w kierunku odnawialnych źródeł energii, co jest kluczowe dla przyszłości kontynentu.