EU bekrachtigt juridisch bindende gefaseerde uitfasering Russische aardgas tot 2027

Op woensdag 3 december 2025 hebben het Europees Parlement en de lidstaten van de Europese Unie in Brussel een voorlopig politiek akkoord bereikt over de volledige stopzetting van de invoer van Russisch aardgas. Deze cruciale stap vormt de kern van de REPowerEU-routekaart, die gericht is op het definitief verbreken van de energiebanden met Moskou. Het akkoord legt een juridisch bindend, gefaseerd verbod op de levering van zowel vloeibaar aardgas (LNG) als pijpleidinggas uit Rusland. Volgens Ursula von der Leyen, Voorzitter van de Europese Commissie, markeert dit ‘de dageraad van een nieuw tijdperk, een tijdperk van volledige Europese energieonafhankelijkheid van Rusland’.

Het bereikte akkoord weerspiegelt een aanzienlijke vermindering van de afhankelijkheid. Het aandeel van Russisch gas in de EU-import is al gedaald van 45% in 2021 naar circa 12 tot 13% per oktober 2025. EU-commissaris voor Energie, Dan Jørgensen, benadrukte dat Europa de keuze heeft gemaakt voor energiezekerheid en autonomie, ten koste van de volatiele leveringen uit Rusland. De nieuwe verordening voorziet in duidelijke termijnen voor de beëindiging van lopende contracten. Dit was een noodzakelijke concessie, gezien de eerdere terughoudendheid van landen als Hongarije en Slowakije tegenover strengere maatregelen.

Voor kortlopende contracten die vóór 17 juni 2025 zijn afgesloten, treedt het importverbod voor LNG in werking op 25 april 2026, terwijl het verbod op pijpleidinggas op 17 juni 2026 van kracht wordt. Ook de termijnen voor langlopende overeenkomsten zijn strikt gereguleerd. Het verbod op langetermijncontracten voor LNG-import gaat in op 1 januari 2027, wat aansluit bij de bepalingen van het 19e sanctiepakket. Wat betreft pijpleidinggas moet de uitfasering voltooid zijn tegen 30 september 2027, mits de doelstellingen voor de vulling van opslagfaciliteiten worden gehaald, maar uiterlijk op 1 november 2027.

Lars Aagaard, de Deense minister van Klimaat, Energie en Nutsvoorzieningen, die het voorzitterschap van de Raad van de EU vertegenwoordigde, stelde dat dit permanente verbod een belangrijke stap in de goede richting is om de veiligheid te versterken. Om naleving van het nieuwe regime te waarborgen, wordt een systeem van voorafgaande vergunningen voor invoer ingevoerd. Voor Russisch gas moet informatie minimaal een maand voor de invoer worden verstrekt. Deze procedure van voorafgaande goedkeuring zal echter niet gelden voor invoer uit grote producentlanden die in 2024 meer dan 5 miljard kubieke meter gas aan de EU hebben geleverd, noch voor landen zonder de vereiste infrastructuur.

Het REPowerEU-plan, gelanceerd als reactie op de Russische invasie van Oekraïne in 2022, had oorspronkelijk als doel om vóór 2030 volledig af te stappen van Russische fossiele brandstoffen. Het realiseren van de REPowerEU-doelstellingen vereist aanvullende investeringen van 210 miljard euro tot 2027. Deze investeringen worden gezien als een bijdrage aan onafhankelijkheid en veiligheid, en zullen naar verwachting bijna 100 miljard euro per jaar besparen op importkosten. Dit wetgevingsbesluit biedt nu de nodige regulatoire zekerheid om de diversificatie van leveringen te versnellen en de transitie naar hernieuwbare energiebronnen te bespoedigen. Het is een duidelijke afrekening met het verleden.