Uitgebreide Romeinse Necropolis in Olbia Brengt Geheimen van Oude Begrafenisrituelen aan het Licht

Tijdens routineonderzoek in het kader van het reconstructieproject voor de weg RD559 in de gemeente Hyères, in het Franse departement Var, is een omvangrijke Romeinse necropolis ontdekt. Dit onderzoek werd uitgevoerd door het Nationaal Instituut voor Preventieve Archeologische Opgravingen (INRAP) in samenwerking met de archeologische dienst van het departement Var. Deze vondst levert cruciaal materiaal op voor de studie van de Romeinse begrafenispraktijken in Zuid-Gallië.

Op de onderzochte locatie zijn meer dan 160 crematieplaatsen geïdentificeerd, verspreid over een gebied van circa 800 vierkante meter. Alle vastgestelde graven wijzen uitsluitend op crematie. De overledene werd op een houten platform boven een kuil geplaatst, waarna de verbranding plaatsvond. De hoge temperaturen veroorzaakten vervorming en verkooling van de botten, evenals het smelten van bronzen objecten en het verkoolen van aardewerk en glazen vaten. Deze artefacten stellen archeologen in staat de opeenvolging van de crematiehandelingen nauwkeurig te reconstrueren en sporen van rituele handelingen te observeren.

Een opvallend kenmerk van de necropolis van Olbia zijn de schenkingskanalen, vervaardigd uit hergebruikte amforen, die boven de graven uitstaken. Via deze kanalen konden nabestaanden rituele schenkingen van wijn, honing of reukwerken doen. Dit diende om de overledenen te 'voeden' tijdens herdenkingsdagen zoals de Ferralia of Lemuria. Na de crematie werd een deel van de brandplaats gebruikt als definitieve begraafplaats. In andere gevallen werden de botresten verzameld en in kleine containers geplaatst of simpelweg opgestapeld.

Archeologen benadrukken dat deze ontdekkingen slechts een gedeeltelijk beeld geven van de sociale structuur van de destijds levende bevolking. Het is momenteel niet met zekerheid vast te stellen welke sociale klassen toegang hadden tot de crematierituelen, noch wie er precies op deze necropolis begraven lag. Er zijn bijvoorbeeld nog geen bevestigde gegevens over de begrafenis van slaven, waardoor vragen over de vermenging of scheiding van sociale klassen vooralsnog onderwerp van wetenschappelijke hypothesen blijven.

De necropolis ligt in de nabijheid van de oude Griekse kolonie Olbia, gesticht door de Massalioten in de 4e eeuw voor Christus en later opgenomen in de Romeinse kolonie Arles. Deze locatie suggereert dat het gebied een belangrijk onderdeel vormde van het toenmalige haven- en handelscentrum. De consistentie in de uitgevoerde rituelen wijst bovendien op de aanwezigheid van gevestigde culturele tradities.

De opgravingen tonen aan dat de oude begrafenisrituelen divers waren en een complexe symbolische betekenis hadden. De gevonden, al dan niet verkoolde, aardewerken vaten en flesjes voor reukwerken, samen met het systeem van schenkingskanalen, getuigen van de rijkdom van de rituele praktijken en de wens om de overledenen te eren.

De ontdekking werd in september 2025 publiekelijk gepresenteerd tijdens de Europese Erfgoeddagen, waardoor bezoekers de necropolis konden bezichtigen en de vondsten konden bekijken. Na afronding van de archeologische werkzaamheden zal het infrastructuurproject, gericht op de aanleg van drainage, glasvezelkabels en straatverlichting voor de herinrichting van de RD559, worden voortgezet.

De vondst van de necropolis van Olbia verbreedt niet alleen ons inzicht in de Romeinse crematietradities in Gallië, maar onderstreept ook het belang van preventieve archeologie bij de uitvoering van hedendaagse infrastructuurprojecten. De verzamelde archeologische gegevens bieden een venster op hoe ritueel, voorouderverering en sociale praktijken in de oudheid met elkaar verweven waren, waarbij een reeks openstaande vragen stof tot nadere wetenschappelijke beschouwing biedt.