Hyères'te Keşfedilen Büyük Roma Nekropolü, Antik Defin Törenlerinin Sırlarını Aralıyor

Fransa'nın Var departmanındaki Hyères komününde, RD559 yolunun yeniden düzenlenmesi projesi kapsamında yürütülen rutin arkeolojik çalışmalar sırasında geniş bir Roma nekropolü gün yüzüne çıkarıldı. Bu önemli keşif, Var Departmanı Arkeoloji Servisi ile birlikte Ulusal Önleyici Arkeolojik Araştırmalar Enstitüsü (INRAP) tarafından gerçekleştirilen çalışmalarla ortaya çıktı. Buluntular, Güney Galya bölgesindeki Roma dönemine ait defin uygulamalarını incelemek adına değerli veriler sunmaktadır.

İncelenen alanda, yaklaşık 800 metrekarelik bir yüzeye yayılmış 160'tan fazla kremasyon yapısı tespit edilmiştir. Kaydedilen tüm defin uygulamaları yalnızca kremasyona işaret etmektedir; bu da merhumun bedeninin bir çukurun üzerinde tahta bir platforma yerleştirilip yakıldığı anlamına gelir. Yüksek sıcaklıklar, kemiklerde deformasyona ve kömürleşmeye neden olmuş, ayrıca bronz nesnelerin erimesine ve seramik ile cam kapların kararmasına yol açmıştır. Bu bulgular, arkeologlara kremasyon sırasındaki eylem dizisini yeniden yapılandırma ve ritüel uygulamaların izlerini gözlemleme imkanı sağlamaktadır.

Olbia nekropolünün dikkat çekici bir özelliği, mezarların üzerinde yükselen ve yeniden şekillendirilmiş amforalardan yapılmış adak kanallarıdır. Akrabalar, bu kanallar aracılığıyla Ferahlia veya Lemuria gibi anma günlerinde şarap, bal veya tütsü gibi sıvıları dökerek merhumu 'besleyebiliyorlardı'. Kremasyon tamamlandıktan sonra, bazı ateş ocakları nihai gömü yeri olarak kullanılırken, diğer durumlarda kemik kalıntıları toplanarak küçük kaplara konulmuş veya yığınlar halinde bırakılmıştır.

Arkeologlar, bu buluntuların dönemin sosyal yapısına dair yalnızca kısmi bir bakış açısı sunduğunu vurgulamaktadır. Hangi sosyal grupların kremasyon ritüellerine erişimi olduğunu veya bu nekropole kimlerin defnedildiğini kesin olarak belirlemek henüz mümkün değildir. Özellikle, köle mezarlarına dair henüz doğrulanmış bir veri bulunmamaktadır; bu nedenle sosyal sınıfların karışıp karışmadığı veya ayrılıp ayrılmadığı bilimsel hipotezler düzeyinde kalmaya devam etmektedir.

Nekropol, MÖ 4. yüzyılda Massilialılar tarafından kurulan ve daha sonra Arles Roma Kolonisi'nin bir parçası haline gelen antik Yunan kolonisi Olbia'nın yakınında yer almaktadır. Bu konum, bölgenin o dönemde önemli bir liman ve ticaret merkezi olabileceğini düşündürmekte; ritüellerin düzenliliği ise yerleşik kültürel geleneklerin varlığına işaret etmektedir.

Yapılan incelemeler, antik defin törenlerinin ne denli çeşitli olduğunu ve karmaşık sembolik anlamlar taşıdığını göstermektedir. Örneğin, bulunan ve ister kömürleşmiş ister korunmuş olsun seramik kaplar ve tütsü şişeleri ile adak kanalları sistemi, ritüel pratiğinin zenginliğini ve ölenlere duyulan saygının derinliğini kanıtlamaktadır.

Bu keşif, Eylül 2025'teki Avrupa Miras Günleri kapsamında halka tanıtılmış, ziyaretçilerin nekropolü görmesine ve bulgular hakkında bilgi edinmesine olanak sağlanmıştır. Arkeolojik çalışmalar tamamlandıktan sonra, RD559 yolunun yeniden düzenlenmesi için drenaj sistemleri, fiber optik kablolar ve sokak aydınlatması döşenmesi gibi altyapı projelerinin devam etmesi planlanmaktadır.

Sonuç olarak, Olbia nekropolünün keşfi, yalnızca Galyalılar arasındaki Roma kremasyon gelenekleri hakkındaki bilgimizi genişletmekle kalmıyor, aynı zamanda modern altyapı projelerinin uygulanmasında önleyici arkeolojinin önemini de ortaya koyuyor. Elde edilen arkeolojik veriler, antik dönemde ritüelin, atalara saygının ve sosyal pratiklerin nasıl harmanlandığını anlamamızı sağlarken, açığa çıkan bazı sorular da gelecekteki araştırmaların ve bilimsel tartışmaların konusu olmayı sürdürecektir.