Hoa Kỳ Tái Cân Bằng Hỗ Trợ An Ninh, Châu Âu Tăng Cường Tự Chủ

Hoa Kỳ đang thực hiện một sự điều chỉnh chiến lược trong các chương trình hỗ trợ an ninh cho các quốc gia Đông Âu giáp biên giới Nga, bao gồm Estonia, Latvia và Lithuania. Động thái này, được cho là xuất phát từ chỉ đạo của Tổng thống Donald Trump nhằm đánh giá lại viện trợ nước ngoài, hướng tới mục tiêu thúc đẩy sự tự lực về quốc phòng cho các đồng minh châu Âu.

Các sáng kiến bị ảnh hưởng chủ yếu thuộc Chương trình 333, vốn cung cấp nguồn lực quan trọng cho công tác huấn luyện quân sự và trang bị khí tài. Mặc dù các khoản viện trợ đã được phân bổ trước đó vẫn có hiệu lực đến tháng 9 năm 2026, chính quyền hiện tại chưa có kế hoạch phân bổ thêm ngân sách cho các chương trình này. Sự thay đổi này đã gây bất ngờ và dấy lên quan ngại trong giới chức châu Âu, với những tác động tiềm tàng đối với NATO. Sáng kiến An ninh Baltic (Baltic Security Initiative), được thiết lập vào năm 2020 nhằm củng cố lực lượng vũ trang của Estonia, Latvia và Lithuania, đã nhận được 228 triệu USD vào năm 2024. Tuy nhiên, chương trình này hiện đang được xem xét lại và không có yêu cầu ngân sách bổ sung cho năm tài chính tới. Từ năm 2018 đến 2022, Chương trình 333 đã phân bổ khoảng 1,6 tỷ USD cho châu Âu, chiếm khoảng 29% tổng chi tiêu toàn cầu của chương trình. Khoản viện trợ này đặc biệt quan trọng đối với các quốc gia Baltic, những nước dù luôn vượt các mục tiêu chi tiêu quốc phòng của NATO nhưng lại có nền kinh tế nhỏ hơn.

Quyết định của Lầu Năm Góc phù hợp với nỗ lực rộng lớn hơn nhằm tái phân bổ nguồn lực quốc phòng về khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, ưu tiên kho dự trữ của Hoa Kỳ trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với Trung Quốc. Đáp lại những thay đổi này, các nhà lãnh đạo Liên minh Châu Âu (EU) đang tích cực thảo luận để giải quyết các hệ lụy từ việc cắt giảm viện trợ quân sự của Hoa Kỳ và thích ứng với các yêu cầu an ninh đang thay đổi.

EU đã đề xuất sáng kiến "Readiness 2030", với mục tiêu huy động tới 800 tỷ euro để tăng cường cơ sở hạ tầng quốc phòng của châu Âu. Sáng kiến này bao gồm công cụ SAFE, đề xuất 150 tỷ euro cho các khoản vay được EU hậu thuẫn nhằm đầu tư vào quốc phòng quốc gia, ưu tiên mua sắm chung các năng lực quan trọng. Ngoài ra, EU đang xem xét nới lỏng các quy tắc nợ để tạo điều kiện cho việc tăng ngân sách quốc phòng. Các quan chức EU bày tỏ lo ngại về tác động tiềm tàng của việc cắt giảm này, một số lưu ý rằng động thái này có thể ảnh hưởng đáng kể đến năng lực hoạt động của NATO.

Tình hình này cho thấy một sự chuyển dịch đáng chú ý trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ, nhấn mạnh kỳ vọng ngày càng tăng đối với các quốc gia châu Âu trong việc đảm nhận vai trò lớn hơn trong kiến trúc an ninh của chính họ. Hoa Kỳ đã cung cấp viện trợ an ninh đáng kể trong lịch sử, với các chương trình như Sáng kiến An ninh Baltic đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực phòng thủ khu vực kể từ khi thành lập vào năm 2018. Việc đánh giá lại hiện tại đánh dấu một sự chuyển đổi sang quyền tự chủ lớn hơn của châu Âu trong các vấn đề an ninh.