ABD'nin Doğu Avrupa'ya Yönelik Güvenlik Yardımlarında Kesinti Yapması ve Avrupa Savunma İncelemesi

Amerika Birleşik Devletleri, Rusya ile sınır komşusu olan Estonya, Letonya ve Litvanya gibi Doğu Avrupa ülkelerine yönelik bazı güvenlik yardım programlarında kesintiye gitme kararı aldı. Bu gelişme, Avrupa savunma politikalarında önemli bir gözden geçirme sürecini tetiklerken, müttefikler arasında da sürpriz ve endişe yarattı.

Financial Times'ın haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump'ın talimatıyla başlatılan dış yardım gözden geçirmeleri kapsamında, askeri eğitim ve ekipman finansmanını içeren Bölüm 333 programlarının Avrupa'daki uygulamalarına son verilmesi planlanıyor. Daha önce onaylanmış fonların 2026 yılı Eylül ayına kadar kullanılabilecek olması, bu kesintilerin hemen yürürlüğe girmeyeceğini gösteriyor. Ancak, bu programlar için yeni bir fon talebinde bulunulmaması, uzun vadede bu desteğin sona ereceği anlamına geliyor.

Bu kararın, ABD'nin savunma kaynaklarını Hint-Pasifik bölgesine kaydırma ve Çin ile artan gerilimlere odaklanma stratejisiyle uyumlu olduğu belirtiliyor. Pentagon'un bu hamlesi, Avrupa'nın kendi savunma sorumluluğunu daha fazla üstlenmesi yönündeki uzun süredir devam eden vurguyu da pekiştiriyor. Nitekim, Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler, artan jeopolitik tehditler karşısında savunma harcamalarını yükseltme ve stratejik özerkliklerini güçlendirme yönünde adımlar atıyor. AB'nin 'Readiness 2030' girişimi kapsamında 800 milyar avroya kadar kaynak seferber etme planı ve savunma sanayisini güçlendirme stratejileri bu duruma örnek teşkil ediyor.

Almanya ve Fransa gibi ülkeler, savunma bütçelerini önemli ölçüde artırma kararı alırken, AB genelinde savunma harcamalarında rekor seviyelere ulaşılması dikkat çekiyor. Bu gelişmeler, Avrupa'nın güvenlik mimarisinde önemli bir dönüm noktasına işaret ediyor. ABD'nin stratejik önceliklerinin değişmesiyle birlikte, Avrupa'nın kendi savunma yeteneklerini güçlendirme ve kıtanın güvenliğini sağlama konusundaki sorumluluğu daha da belirgin hale geliyor. Bu süreç, Avrupa ülkeleri arasında daha fazla işbirliği ve koordinasyonu teşvik ederek, kıtanın jeopolitik rolünü yeniden şekillendirebilir.

Kesintilerin, NATO'nun Avrupa'daki varlığını ve caydırıcılığını nasıl etkileyeceği konusunda da tartışmalar sürüyor. Bazı Avrupalı yetkililer, ABD'nin desteğinin azalmasının bölgesel güvenlik üzerinde olumsuz etkileri olabileceği endişesini dile getirirken, diğerleri ise bu durumun Avrupa'yı daha fazla birlik olmaya ve kendi savunma kapasitesini geliştirmeye teşvik edeceğini savunuyor. Estonya Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamalarda, askeri yardımın siyasi önemine de dikkat çekilerek, bu tür kararların sadece mali değil, aynı zamanda siyasi sinyaller de taşıdığı vurgulanıyor.