Kênh đào Panama đối mặt với tình trạng khan hiếm nước kéo dài

Kênh đào Panama, tuyến đường huyết mạch của thương mại toàn cầu, đang tiếp tục đối mặt với việc giảm công suất do tình trạng hạn hán kéo dài, trầm trọng hơn bởi các hình thái thời tiết El Niño. Mặc dù mực nước tại Hồ Gatun đã cao hơn ngưỡng nguy cấp vào ngày 13 tháng 9 năm 2025, số lượng tàu qua kênh hàng ngày vẫn thấp hơn mức trung bình trước hạn hán.

Tình trạng khan hiếm nước này ảnh hưởng trực tiếp đến thương mại toàn cầu bằng cách kéo dài thời gian vận chuyển và làm tăng chi phí. Để giải quyết vấn đề này, Panama đang thúc đẩy Dự án Hồ chứa Rio Indio, một công trình quan trọng đã được Hội đồng Quản trị Kênh đào Panama phê duyệt nhằm tăng cường nguồn dự trữ nước. Dự án này, dự kiến kéo dài khoảng sáu năm, là một khoản đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng và tương lai kinh tế của đất nước, tuy nhiên sẽ không đi vào hoạt động kịp thời cho sự kiện El Niño tiếp theo dự kiến vào năm 2027.

Những hạn chế về công suất của kênh đào đã dẫn đến sự sụt giảm đáng kể về số lượt tàu qua lại, buộc một số công ty vận tải biển phải xem xét các tuyến đường thay thế, chẳng hạn như đi vòng qua Mũi Hảo Vọng. Tình huống này cho thấy cơ sở hạ tầng thương mại toàn cầu thiết yếu dễ bị tổn thương như thế nào trước tác động của biến đổi khí hậu và nhấn mạnh sự cần thiết của các chiến lược thích ứng.

Hậu quả của hạn hán không chỉ giới hạn ở logistics mà còn ảnh hưởng đến dân cư địa phương thông qua việc giảm nguồn cung cấp nước uống và nông nghiệp, cũng như tác động đến doanh thu của kênh đào, một yếu tố đóng góp đáng kể vào nền kinh tế của Panama. Năm 2023, bất chấp hạn hán, kênh đào đã tạo ra doanh thu khoảng 5 tỷ USD. Kênh đào Panama xử lý khoảng 5% lượng vận chuyển toàn cầu, với khối lượng đáng kể được vận chuyển giữa châu Á, bờ biển phía đông Hoa Kỳ và châu Âu.

Lượng giao thông giảm đã dẫn đến chi phí vận chuyển tăng, với các dự báo cho thấy giá tiêu dùng có thể tăng 0,6% vào năm 2025 do những gián đoạn này. Hơn nữa, các quy định chặt chẽ hơn yêu cầu tàu chở ít hàng hóa hơn và kéo dài thời gian chờ đợi đã làm tăng quãng đường vận chuyển lên 4,2% theo đơn vị tấn-dặm, góp phần làm tăng lượng khí thải nhà kính. Những thách thức mà Kênh đào Panama phải đối mặt là lời nhắc nhở rõ ràng về cách biến đổi khí hậu đang định hình lại thương mại toàn cầu.

Tầm quan trọng lịch sử của kênh đào, kể từ khi mở cửa vào năm 1914, đã cách mạng hóa ngành vận tải biển toàn cầu bằng cách cung cấp một tuyến đường nối liền Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Ngày nay, khoảng 6% thương mại hàng hải toàn cầu phụ thuộc vào tuyến đường này. Các âu tàu, vốn thiết yếu cho việc tàu bè qua lại, phụ thuộc nhiều vào lượng mưa từ Hồ Gatun. Đối với mỗi con tàu đi qua, khoảng 200.000 tấn nước ngọt được xả ra biển, một quy trình trở nên bất lợi trong thời kỳ hạn hán.

Tình hình này đòi hỏi một cách tiếp cận đa diện, bao gồm không chỉ phát triển cơ sở hạ tầng như Đập Rio Indio mà còn xem xét rộng hơn về khả năng phục hồi khí hậu và các chiến lược thích ứng cho thương mại toàn cầu. Khi thế giới vượt qua những thách thức đang phát triển này, khả năng của Kênh đào Panama trong việc duy trì vai trò là một tuyến đường thương mại quan trọng sẽ phụ thuộc vào các giải pháp sáng tạo và cam kết chung trong việc giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của tình trạng khan hiếm nước.