ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun Yokluğu, Ukrayna Barış Girişimleri Arasında Brüksel'deki NATO Toplantısını Gölgede Bırakıyor

Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun, 3 Aralık 2025 Çarşamba günü Brüksel'de yapılması planlanan NATO Dışişleri Bakanları toplantısına katılmayacak olması, Ukrayna ihtilafını çözmeye yönelik devam eden diplomatik çabaların ortasında dikkatleri üzerine çekiyor. Genel Sekreter Mark Rutte başkanlığında gerçekleştirilecek olan bu kritik toplantının ana gündem maddesi, Kiev'e yönelik gelecekteki destek mekanizmalarını ve Temmuz 2026'da Ankara'da düzenlenecek olan NATO Zirvesi hazırlıklarını kapsaması bekleniyordu.

Bu önemli buluşmada ABD heyetine, 25 Mart 2025'te göreve başlayan ve 2-3 Aralık tarihlerinde seyahat edecek olan Dışişleri Bakan Yardımcısı Christopher Landau başkanlık edecek. Dışişleri Bakanlığı'ndan resmi bir kaynak, Ocak 2025'ten bu yana ABD'nin 72. Dışişleri Bakanı olarak görev yapan Rubio'nun katılımının mümkün olmayacağını doğruladı ve her toplantıda bulunmasının gerçekçi bir beklenti olmadığını belirtti. Ayrıca, Rubio'nun aynı zamanda Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı görevini de yürüttüğü bilgisi paylaşıldı.

Bu durum, Trump yönetiminin savaşı sona erdirmek amacıyla aktif olarak ilerlettiği barış girişimlerinin yoğunlaştığı hassas bir döneme denk geliyor. Yönetimin yakın zamanda kamuoyuna açıkladığı 28 maddelik barış planı, ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile Rus müzakerecisi Kirill Dmitriev'in katkılarıyla hazırlanmıştı. Planın başlangıçtaki maddeleri, Ukrayna'nın NATO üyeliğinden feragat etmesi ve Silahlı Kuvvetlerinin sayısının 600.000 ile sınırlandırılması gibi hükümleri içermesi nedeniyle Kiev'de ve Avrupalı müttefikler arasında ciddi endişelere yol açmıştı.

Ancak, Rubio'nun Ukrayna'nın eski müzakere heyeti başkanı Andriy Yermak ile Cenevre'de gerçekleştirdiği görüşmelerin ardından plan revize edilerek 19 maddeye indirildi. Buna rağmen, toprak tavizleri ve güvenlik garantilerinin niteliği gibi en hassas konuların liderlerin takdirine bırakıldığı gözlemlendi. Bu revizyon çabalarına rağmen, ABD Dışişleri Bakanı'nın kritik bir bakanlar toplantısından uzak kalması, müttefikler arasında soru işaretleri yarattı.

Eski NATO sözcülerinden Oana Lungescu, ABD'nin en üst düzey diplomatının bu tür hassas müzakereler sırasında toplantıyı kaçırmasının 'yanlış bir sinyal' gönderebileceği yönünde görüş bildirdi. Öte yandan, Dışişleri Bakanı Rubio, daha önce Trump yönetiminin NATO'ya olan bağlılığını teyit etmiş ve İttifak'ın canlılığının, ortakların savunma harcamalarını ideal olarak GSYİH'lerinin %5'ine çıkarmasına bağlı olduğunu vurgulamıştı.

Eski görevi 2019-2021 yılları arasında Meksika Büyükelçiliği olan Bakan Yardımcısı Landau'nun NATO'nun gerekliliği hakkındaki daha önceki açıklamaları, mevcut duruma ek bir bağlam katıyor. Brüksel'deki 3 Aralık 2025 toplantısı, Haziran ayındaki Lahey Zirvesi sonrasındaki ilerlemeyi değerlendirmeyi ve 7-8 Temmuz 2026'da Türkiye'nin ev sahipliğinde Ankara'da düzenlenecek olan bir sonraki Liderler Zirvesi için hazırlıkları başlatmayı amaçlıyor. Ankara'daki zirve, Türkiye'nin 2004'ten sonra ev sahipliği yapacağı ikinci zirve olacak ve savunma kapasitesinin güçlendirilmesi, siber güvenlik ve transatlantik işbirliğinin yanı sıra savunma harcamaları taahhütlerinin gözden geçirilmesine odaklanacak.

Almanya, Fransa ve İtalya gibi önde gelen Avrupa NATO üyeleri, barış planının ilk taslağındaki maddelere yönelik eleştirilerini dile getirirken, Rubio, Ukrayna topraklarının devri ve gelecekteki güvenlik garantilerinin yapısı konusundaki anlaşmazlıklar devam etse de bir anlaşmaya varılması için diplomatik çabaların merkezinde yer almıştı. Müzakerelerdeki temel tıkanıklık noktaları aynı kalmaya devam ediyor; bu da transatlantik birlik için mevcut dönemin ne denli karmaşık olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.