Nghiên Cứu Mới Thách Thức Quan Niệm Giới Trẻ Từ Bỏ Đọc Sách Kỹ Thuật Số

Quan niệm phổ biến rằng thế hệ trẻ đã từ bỏ việc đọc sách đang bị thách thức bởi các dữ liệu mới, cho thấy vấn đề nằm ở sự thiếu công nhận đối với các hình thức đọc kỹ thuật số, thay vì một cuộc khủng hoảng đọc thực sự. Các nghiên cứu, bao gồm công trình của Cuesta năm 2021 và dự kiến của Echarri năm 2025, đã làm nổi bật sự tương tác mạnh mẽ của thanh thiếu niên trên các nền tảng số như Wattpad và Goodreads. Tại những không gian này, giới trẻ tích cực sáng tác và tham gia tranh luận chuyên sâu, phản ánh sự thay đổi trong phương tiện tiêu thụ nội dung chứ không phải sự suy giảm về nhu cầu đọc.

Các nền tảng này, cùng với các cộng đồng trực tuyến như các nhóm gắn thẻ Wattpad trên Goodreads, là nơi các tác giả và độc giả trao đổi ý tưởng và thu thập dữ liệu phản hồi. Xu hướng hiện đại xác nhận sự bùng nổ của các thể loại văn học hướng đến giới trẻ, đặc biệt là tiểu thuyết lãng mạn và giả tưởng, được thúc đẩy mạnh mẽ bởi sự tương tác trên mạng xã hội như BookTok. Thế giới văn học lãng mạn, với nguồn gốc từ sự khẳng định cái tôi cá nhân và cảm xúc tự do, vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến thẩm mỹ văn hóa trẻ đương đại dưới các hình thức mới.

Người lớn thường không nhận ra hoạt động đọc của giới trẻ vì nó diễn ra trên màn hình với vô số định dạng đa dạng, bao gồm tiểu thuyết kỹ thuật số, manga, và fanfiction, những hình thức có thể bị coi là xa rời văn học kinh điển. Sự dịch chuyển này đòi hỏi một cái nhìn mới về định nghĩa "đọc". Các số liệu thống kê củng cố cho nhận định về sự tham gia đọc tích cực. Tại Tây Ban Nha, vào năm 2024, 75,3% thanh niên từ 14 đến 24 tuổi tham gia đọc giải trí, đưa họ trở thành nhóm độc giả nhiệt tình nhất. Tương tự, Viện Thống kê và Địa lý Quốc gia Mexico (INEGI) ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ trong hoạt động đọc vào năm 2025, dẫn đầu là những người trẻ tuổi chấp nhận các tài liệu đọc đa dạng, bao gồm cả định dạng kỹ thuật số.

Tại Việt Nam, một nghiên cứu cho thấy giới trẻ 18-24 tuổi dẫn đầu xu hướng đọc sách số, với 51% người dùng nền tảng Waka thuộc nhóm tuổi này, cho thấy sự thích ứng nhanh chóng với công nghệ. Việc từ chối các bài tập đọc được giao ở trường hiếm khi xuất phát từ sự né tránh đọc sách nói chung, mà thường là sự phản kháng đối với các văn bản bắt buộc không phù hợp với sở thích đương đại của thanh thiếu niên, như Echarri (2025) đã chỉ ra. Xung đột cốt lõi nằm ở sự đánh giá thấp của người lớn đối với những gì giới trẻ lựa chọn, thường bác bỏ các thể loại phổ biến là không đủ "nghiêm túc".

Các phương pháp tiếp cận giáo dục cấp tiến đang ủng hộ việc công nhận và xác thực các hoạt động đọc hiện hành của giới trẻ thay vì áp đặt việc tiêu thụ các tác phẩm truyền thống. Sự kiện như Liên hoan Văn học Quốc tế dành cho Thanh niên LITERAL 2025 tại Buenos Aires là minh chứng cho sức mạnh văn hóa của văn học thanh thiếu niên và sự mở rộng của nó ra ngoài các khuôn khổ truyền thống. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải tích hợp các phương tiện kỹ thuật số, nơi giới trẻ dành nhiều thời gian, vào khuôn khổ học thuật chính thống để thúc đẩy một nền văn hóa đọc toàn diện và có ý nghĩa hơn.