USA i Meksyk osiągają porozumienie w sprawie wody, uregulowane Traktatem z 1944 roku

Rządy Stanów Zjednoczonych i Meksyku sfinalizowały porozumienie 12 grudnia 2025 roku, mające na celu wzmocnienie zarządzania zasobami wodnymi w ramach historycznego Traktatu Wodnego z 1944 roku. To kluczowe uzgodnienie pomogło złagodzić narastające napięcia dyplomatyczne i handlowe, które eskalowały w związku z żądaniami natychmiastowych dostaw wody oraz groźbami nałożenia ceł.

Traktat z 1944 roku stanowi fundament współpracy dwustronnej, regulując podział wód rzek Kolorado, Rio Grande i Tihuany. Jednakże, realizacja postanowień traktatu jest stale utrudniana przez dotkliwe susze. Bezpośrednim zapalnikiem niedawnego kryzysu stały się publiczne oświadczenia ówczesnego prezydenta USA Donalda Trumpa, który zarzucił Meksykowi niewywiązywanie się ze swoich zobowiązań. Trump twierdził, że Meksyk zalegał Stanom Zjednoczonym z dostawą co najmniej 800 000 akrów stóp wody, bazując na wynikach poprzedniego pięcioletniego cyklu rozliczeniowego. Groźba wprowadzenia 5-procentowego cła na meksykański import wykraczała poza techniczne ramy negocjacji prowadzonych przez Międzynarodową Komisję Graniczną i Wodną (IBWC).

W odpowiedzi na wywierany nacisk, rząd Meksyku zobowiązał się do uwolnienia do Stanów Zjednoczonych 249,163 milionów metrów sześciennych wody. Odpowiada to mniej więcej 202 000 akrów stóp, a dostawy miały rozpocząć się już 15 grudnia 2025 roku. Zobowiązanie to podjęto w kontekście, w którym według stanu na dzień 24 października 2025 roku Meksyk dostarczył zaledwie 50,6% wymaganej objętości w bieżącym cyklu. Meksykańska strona, w wydanym wspólnym komunikacie, stanowczo podkreśliła, że „nie dopuściła do żadnego naruszenia” traktatu, zaznaczając przy tym, że wcześniejsze dodatkowe dostawy realizowane były bez uszczerbku dla krajowego zużycia.

Istotnym elementem osiągniętego porozumienia było uregulowanie kwestii zaległego deficytu z poprzedniego cyklu wodnego, który zakończył się w październiku 2025 roku. Zgodnie z Traktatem z 1944 roku, Meksyk jest zobowiązany do dostarczania USA średnio nie mniej niż 350 000 akrów stóp wody w cyklu pięcioletnim (co daje łącznie 1,75 miliona akrów stóp na cały okres). Z kolei Stany Zjednoczone zobowiązują się do corocznego przekazywania Meksykowi 1,5 miliona akrów stóp wody pochodzącej z rzeki Kolorado. Obie strony ustaliły termin finalizacji kompleksowego planu zarządzania niedoborami oraz usprawnienia koordynacji dwustronnej na dzień 31 stycznia 2026 roku.

Opóźnienia w dostawach spowodowały wymierne straty po stronie amerykańskiej. Szacuje się, że roczne straty ekonomiczne dla teksańskich rolników sięgały około 1 miliarda dolarów, a zamknięcie jedynej cukrowni w Rio Grande na początku 2024 roku było bezpośrednio powiązane z niedoborem wody. Sekretarz Rolnictwa USA, Brooke Rollins, odnotowała, że Meksyk dostarczył w minionym roku więcej wody niż łącznie w ciągu czterech lat poprzednich, co jest postrzegane jako krok w kierunku odbudowy wzajemnego zaufania. Skuteczne rozwiązanie tego sporu uchroniło relacje handlowe przed potencjalną eskalacją, co jest powodem do zadowolenia po obu stronach granicy.