VS en Mexico bereiken akkoord over watergeschil rond Verdrag van 1944

Op 12 december 2025 hebben de regeringen van Mexico en de Verenigde Staten een wederzijds begrip bereikt. Dit akkoord is bedoeld om het waterbeheer onder het Waterverdrag van 1944 te versterken. Door deze overeenkomst konden de diplomatieke en handelsspanningen, die waren ontstaan door de eisen tot onmiddellijke watertoedeling en dreigementen met tarieven, worden verminderd.

Het Verdrag uit 1944 reguleert de verdeling van het water van de Colorado-, Rio Grande- en Tijuana-rivieren en vormt de hoeksteen van de bilaterale samenwerking. De uitvoering ervan wordt echter bemoeilijkt door aanhoudende droogteperioden. De directe aanleiding voor de recente crisis waren de uitspraken van de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump, die Mexico beschuldigde van het schenden van zijn verplichtingen. Trump beweerde dat Mexico de VS nog minstens 800.000 acre-feet water verschuldigd was na de voorgaande cyclus van vijf jaar. De dreiging bestond uit het opleggen van een invoertarief van 5% op Mexicaanse import, waardoor de onderhandelingen buiten de technische sfeer van de Internationale Grens- en Watercommissie (IBWC) werden getrokken.

Als reactie op de opgebouwde druk heeft de Mexicaanse regering toegezegd 249,163 miljoen kubieke meter water aan de Verenigde Staten vrij te geven. Dit komt neer op ongeveer 202.000 acre-feet, met leveringen die op 15 december 2025 van start gingen. Deze toezegging kwam op een moment dat Mexico, per 24 oktober 2025, slechts 50,6% van het vereiste volume voor de huidige cyclus had geleverd. De Mexicaanse zijde benadrukte in een gezamenlijk communiqué dat zij 'geen enkele inbreuk' op het verdrag hadden gepleegd, en merkte op dat eerdere aanvullende leveringen waren gedaan zonder afbreuk te doen aan de binnenlandse consumptie.

Een cruciaal onderdeel van de bereikte schikking betreft de afhandeling van het opgebouwde tekort uit de voorgaande watercyclus, die in oktober 2025 afliep. Het Verdrag van 1944 verplicht Mexico om de VS gemiddeld ten minste 350.000 acre-feet water per vijfjarige cyclus te leveren (wat neerkomt op 1,75 miljoen acre-feet over de gehele periode). Aan de andere kant verplichten de Verenigde Staten zich jaarlijks om 1,5 miljoen acre-feet water uit de Colorado-rivier aan Mexico te leveren. Beide partijen zijn overeengekomen om uiterlijk 31 januari 2026 een alomvattend plan te finaliseren voor het beheer van tekorten en de verbetering van de bilaterale coördinatie.

De vertragingen in de watertoedeling hebben de Amerikaanse partij aanzienlijke schade berokkend. De jaarlijkse economische verliezen voor boeren in Texas werden geschat op circa 1 miljard dollar. Bovendien werd de sluiting van de enige suikerfabriek in Rio Grande begin 2024 direct in verband gebracht met het watertekort. Brook Rollins, de minister van Landbouw van de VS, merkte op dat Mexico in het afgelopen jaar meer water heeft geleverd dan in de voorgaande vier jaar bij elkaar opgeteld, wat wordt gezien als een stap richting het herstel van het vertrouwen. De succesvolle afwikkeling van dit geschil heeft een mogelijke escalatie in de handelsbetrekkingen voorkomen, wat een zegen is voor beide naties.