EU Hof Dwingt Leden tot Erkenning van Buitenlandse Gelijkgeslachtelijke Huwelijken

Het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU), gevestigd in Luxemburg, heeft op 25 november 2025 een baanbrekende uitspraak gedaan in de zaak C-713/23 Troian. Deze uitspraak verplicht alle EU-lidstaten om gelijkgeslachtelijke huwelijken die legaal in een andere lidstaat zijn gesloten, te erkennen. Het Hof stelde vast dat het weigeren van deze erkenning, zelfs bij afwezigheid van nationale wetgeving die dit toestaat, in strijd is met de fundamentele rechten van EU-burgers. Dit betreft met name het recht op vrij verkeer en verblijf, evenals het recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven, zoals vastgelegd in Artikel 7 van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie.

De kern van het oordeel is dat het onderscheid maken tussen de erkenning van in het buitenland gesloten huwelijken tussen heteroseksuele paren en die tussen paren van hetzelfde geslacht, neerkomt op discriminatie. De zaak draaide om een Pools echtpaar dat in 2018 in Berlijn, Duitsland, een wettig huwelijk aanging. Na hun verhuizing naar Polen weigerden de Poolse autoriteiten de officiële registratie (transcriptie) van hun Duitse huwelijksakte, verwijzend naar de Poolse wetgeving die geen erkenning biedt voor verbintenissen tussen personen van hetzelfde geslacht.

Het HvJ-EU benadrukte dat deze verplichting Polen niet dwingt om de wetgeving op nationaal niveau aan te passen om het homohuwelijk te legaliseren. Echter, aangezien de transcriptie de enige juridische route was om de buitenlandse verbintenis in Polen effectief te laten gelden, moet het land deze procedure toepassen zonder enige vorm van discriminatie ten opzichte van heteroseksuele verbintenissen. Deze cruciale beslissing kwam voort uit een prejudiciële vraag die was ingediend door de Hoogste Bestuursrechter van Polen.

Deze uitspraak versterkt het primaat van de fundamentele EU-rechten en de beginselen van vrij verkeer boven nationale constitutionele definities van het huwelijk. Dit markeert een significante stap in de harmonisatie van gezinsstatus voor mobiele burgers binnen de Unie. Het Hof toonde een pragmatische houding door de verplichting uitsluitend te richten op erkenning voor EU-rechtelijke doeleinden, waarmee een balans wordt gevonden tussen nationale soevereiniteit over het huwelijk en de bescherming van de rechten van EU-burgers.

Deze recente beslissing bouwt voort op de eerdere jurisprudentie uit 2018, de Coman-zaak, die al het recht op verblijf voor echtgenoten van EU-burgers van hetzelfde geslacht bevestigde door te stellen dat de term ‘echtgenoot’ genderneutraal is. De situatie van het Poolse paar legt de vinger op de zere plek van een juridisch vacuüm dat kan ontstaan in lidstaten waar geen gelijkwaardige juridische status bestaat voor paren van hetzelfde geslacht. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft zich eerder ook al uitgesproken over zaken met betrekking tot Polen, met name in december 2023 in de zaak Przybyszewska et al. tegen Polen en in september 2024 in Formela et al. tegen Polen, waarbij schendingen van het recht op eerbiediging van het gezinsleven werden vastgesteld wegens het ontbreken van een wettelijk kader voor dergelijke verbintenissen.

De conclusie van Advocaat-Generaal Richard de la Tour van 3 april 2025 wees al op de noodzaak van een dergelijke uitspraak, waarbij hij benadrukte dat het weigeren van de transcriptie een juridisch mankement creëert als er geen alternatieve erkenningsvormen bestaan. Deskundigen merken op dat dit besluit, gezien Artikel 18 van de Poolse Grondwet van 1997 dat het huwelijk definieert als een verbintenis tussen man en vrouw, een directe aanwijzing is voor Polen om zich te conformeren aan de Europese gelijkheidsnormen. Het is nu aan de administratieve rechtbank in Polen om de zaak van het echtpaar te beslechten in overeenstemming met de richtlijnen van het HvJ-EU.