Bộ Tư pháp Nga tuyên bố Human Rights Watch là tổ chức 'không mong muốn'

Vào ngày 28 tháng 11 năm 2025, Bộ Tư pháp Liên bang Nga đã chính thức đưa tổ chức nhân quyền có trụ sở tại Mỹ, Human Rights Watch (HRW), vào danh sách các tổ chức 'không mong muốn'. Quyết định này, được thực hiện dựa trên luật liên bang ban hành năm 2015, ngay lập tức hình sự hóa mọi hoạt động của HRW trên lãnh thổ Nga. Đây được xem là một động thái siết chặt hơn nữa sự kiểm soát đối với xã hội dân sự và hoạt động giám sát quốc tế tại quốc gia này.

Human Rights Watch, được thành lập vào năm 1978, có lịch sử hoạt động ghi nhận các vi phạm nhân quyền tại hơn 70 quốc gia trên toàn thế giới. Tổ chức này đã có mặt tại Nga từ năm 1992. Đáng chú ý, sau khi cuộc xung đột toàn diện tại Ukraine bùng nổ vào tháng 2 năm 2022, HRW đã mở văn phòng tại Moscow, tập trung nỗ lực ghi lại các hành động của quân đội Nga. Tuy nhiên, bản thân HRW đã đưa ra quyết định chấm dứt hoạt động tại Nga vào ngày 10 tháng 11 năm 2025, chỉ một thời gian ngắn trước khi lệnh cấm chính thức được ban hành.

Hậu quả pháp lý đối với công dân Nga hợp tác với HRW là vô cùng nghiêm trọng. Theo luật pháp hiện hành, hành vi này có thể dẫn đến các hình phạt hành chính. Nếu tái phạm hoặc cung cấp hỗ trợ tài chính, người vi phạm có thể phải đối mặt với truy tố hình sự. Cụ thể, việc tổ chức hoạt động cho một tổ chức bị coi là 'không mong muốn' có thể bị phạt tù lên tới sáu năm. Hiện tại, danh sách các tổ chức 'không mong muốn' của Nga đã vượt quá con số 275 tổ chức, bao gồm cả những tên tuổi lớn như Transparency International và Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF).

Ông Phil Ballou, Giám đốc điều hành HRW phụ trách châu Á, đã đưa ra bình luận về quyết định này. Ông nhấn mạnh rằng lệnh cấm là minh chứng rõ ràng cho việc Nga từ chối chấp nhận các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế. Theo quan điểm của ông, mục đích của chính phủ Nga là ngăn chặn việc ghi lại các tội ác chiến tranh và đàn áp tiếng nói bất đồng chính kiến. Trước đó, vào năm 2022, trang web của tổ chức này đã bị Roskomnadzor chặn theo yêu cầu của Tổng Công tố, do có chứa thông tin về thương vong dân sự ở Ukraine.

Khung pháp lý được thông qua năm 2015 cho phép chính quyền tuyên bố các tổ chức phi chính phủ nước ngoài và quốc tế là 'không mong muốn' nếu chúng bị coi là mối đe dọa đối với 'các nền tảng của trật tự hiến pháp, khả năng phòng thủ hoặc an ninh quốc gia'. Cơ chế này đã từng được áp dụng đối với các tổ chức như Amnesty International. Đối với người dân Nga, các hệ lụy pháp lý bao gồm lệnh cấm lưu trữ tài liệu của tổ chức 'không mong muốn' với mục đích phổ biến, cũng như gây khó khăn trong các giao dịch ngân hàng nếu chúng bị diễn giải là cung cấp dịch vụ tài chính cho cấu trúc bị cấm.