Đơn Vị Đặc Nhiệm CAPSAT Tuyên Bố Kiểm Soát Quân Đội Giữa Khủng Hoảng Chính Trị Madagascar

Tháng Mười năm 2025 đã chứng kiến một bước ngoặt nghiêm trọng trong chính trường Madagascar, khi các bất ổn kéo dài bùng phát thành một cuộc khủng hoảng quyền lực cấp quốc gia. Cuộc biểu tình khởi phát từ cuối tháng Chín tại thủ đô Antananarivo, do thế hệ Gen Z dẫn dắt, ban đầu tập trung vào sự thiếu hụt các dịch vụ thiết yếu như nước sạch và điện năng, được tổ chức phi tập trung qua các kênh kỹ thuật số.

Sự việc leo thang đáng kể vào ngày 2 tháng 10 năm 2025, khi Đơn vị Can thiệp Đặc biệt và Chống Khủng bố (CAPSAT), một lực lượng quân sự tinh nhuệ, công khai tuyên bố đứng về phía người biểu tình. Đơn vị này, từng đóng vai trò then chốt đưa Tổng thống Andry Rajoelina lên nắm quyền trong cuộc đảo chính năm 2009, đã ra thông điệp mạnh mẽ kêu gọi các lực lượng an ninh từ chối mệnh lệnh đàn áp. Hành động này đã phá vỡ sự trung lập truyền thống của quân đội, tạo ra một thách thức lớn nhất đối với Tổng thống Rajoelina kể từ cuộc tái đắc cử năm 2023.

Trước đó, để đối phó với làn sóng phản đối ban đầu, Tổng thống Rajoelina đã giải tán chính phủ vào ngày 29 tháng 9 năm 2025 và cam kết cải cách. Tuy nhiên, những người biểu tình trẻ tuổi, lấy cảm hứng từ các phong trào tương tự ở Indonesia, Kenya và Nepal, đã bác bỏ động thái này là không đủ, tiếp tục đòi hỏi sự từ chức của Tổng thống, cùng với các lãnh đạo quốc hội và thẩm phán tòa án hiến pháp. Trong bối cảnh hỗn loạn, các báo cáo từ Liên Hợp Quốc xác nhận ít nhất 22 sinh mạng đã thiệt mạng và hơn 100 người bị thương trong các cuộc đụng độ, chủ yếu do phản ứng bạo lực của lực lượng an ninh, mặc dù Tổng thống Rajoelina đã bác bỏ con số này và cho rằng chỉ có 12 "kẻ cướp bóc và phá hoại" thiệt mạng.

Vào Chủ nhật, ngày 12 tháng 10, các sĩ quan CAPSAT tiếp tục tuyên bố kiểm soát toàn bộ quân đội Madagascar thông qua một thông điệp video, khẳng định rằng mọi mệnh lệnh từ nay sẽ xuất phát từ trụ sở của họ. Đáp lại, Tổng thống Rajoelina tuyên bố đang có "một âm mưu chiếm đoạt quyền lực bất hợp pháp và bằng vũ lực" diễn ra, đồng thời kêu gọi đối thoại là con đường duy nhất để giải quyết khủng hoảng. Trong khi đó, các phe phái đối lập quyền lực, bao gồm cả cựu Tổng thống Marc Ravalomanana, đã xuất hiện cùng các nhà lãnh đạo tôn giáo để thể hiện sự ủng hộ đối với người biểu tình và tưởng niệm một binh sĩ CAPSAT được cho là đã thiệt mạng trong đụng độ với hiến binh.

Sự phân chia quyền kiểm soát các hoạt động an ninh giữa CAPSAT và các lực lượng trung thành với chính phủ, như hiến binh, cho thấy sự bất định sâu sắc về tương lai gần của quốc đảo này, đặt ra câu hỏi lớn về khả năng ổn định và sự chuyển đổi quyền lực trong bối cảnh các trụ cột quyền lực đang dịch chuyển mạnh mẽ.