Trump'ın Ukrayna Barış Planında Cenevre Görüşmeleriyle Revizyon: Jeopolitik Gerilimler Arasında Kritik Adımlar

24 Kasım 2025 Pazartesi günü, İsviçre'nin Cenevre kentinde, Donald Trump yönetiminin Ukrayna'daki çatışmaya ilişkin başlattığı barış teklifinin gözden geçirilmesi sürecinin yoğun diplomatik aşaması devam etmektedir. Mevcut istişarelerin temel amacı, ilk taslağın uluslararası ve iç kamuoyunda yarattığı önemli tepkiler üzerine belgenin ana yapısını detaylandırmak ve iyileştirmektir. Dışişleri Bakanı Marco Rubio, müzakere sürecine bizzat öncülük ederek, Ukraynalı yetkililerle bir araya gelmekte ve sunulan ilk taslağın ardından toplanan geri bildirimleri plana entegre etmeye çalışmaktadır.

Edinilen bilgilere göre, başlangıçta 28 maddeden oluşan bu proje, Özel Temsilci Steve Witkoff ile Rus temsilciler arasında, Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RDIF) Başkanı Kirill Dmitriev dahil olmak üzere yapılan görüşmelerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştı. Bu erken versiyonun can alıcı noktaları arasında, Ukrayna'nın Donbas ve Kırım bölgelerinden toprak tavizleri vermesi ve NATO üyeliği perspektifinden vazgeçmesi yönündeki talepler bulunuyordu. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, bu şartların kabul edilmesinin teslimiyet anlamına geleceğini veya ABD'nin desteğini kaybetme riski taşıdığını daha önce dile getirmişti. Avrupa Birliği müttefikleri ise, sınırların zorla değiştirilmesini kabul edilemez bularak, planın daha fazla 'çalışmaya' ihtiyacı olduğu yönünde ısrarcı olmuşlardı.

21 Ocak 2025'te göreve başlayan Dışişleri Bakanı Rubio, gelişmekte olan belgeyi, her iki tarafın da katkılarına dayanan 'müzakereleri sürdürmek için sağlam bir zemin' olarak nitelendirdi ve 23 Kasım itibarıyla 'muazzam ilerleme' kaydedildiğini bildirdi. ABD ve Ukrayna'nın 23 Kasım tarihli ortak açıklaması, nihai bir çözümün 'Ukrayna'nın egemenliğine tam olarak saygı göstermesi ve sürdürülebilir, adil bir barışı güvence altına alması gerektiğini' teyit etti. Müzakere masasında, Başkan Donald Trump, Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Özel Temsilci Steve Witkoff'un yanı sıra, 25 Ocak 2025'ten itibaren görevde olan Savunma Bakanı Pete Hegseth ve 20 Ocak 2025'ten itibaren görev yapan Başkan Yardımcısı J.D. Vance gibi kilit isimler yer almaktadır.

Cenevre'deki diplomatik manevralar, Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık dahil olmak üzere Avrupalı ülkelerin temsilcilerinin de katılımıyla, önemli bir baskıya yanıt olarak gerçekleşti. Bazı Amerikalı senatörlerin Moskova'nın 'istek listesi' olarak nitelendirdiği ilk plan, hem ülke içinde hem de uluslararası alanda eleştirilere yol açmıştı. Avrupa ortakları, Kiev'in önemli tavizler vermesine neden olacak maddeleri yumuşatmaya çalışırken, Kırım ve Donetsk'in Rusya Federasyonu'nun parçası olarak tanınmasını reddeden 24 maddelik AB planı gibi alternatif teklifleri masaya sürdüler. Cenevre'deki görüşmelerin ardından Trump'ın barış planı, ilk 28 maddeden 19 maddeye düşürülmüş olsa da, toprak meselesi ve Ukrayna'nın gelecekteki NATO üyeliği konusundaki temel anlaşmazlıklar henüz çözüme kavuşmuş değil.

Başkan Trump'ın, planın 27 Kasım Şükran Günü'ne kadar kabul edilmesi için başlangıçta bir son tarih belirlediği ancak bu sürenin esnekleştiği rapor ediliyor. Rus tarafı ise, 24 Kasım'da yaptığı açıklamada, Cenevre'deki toplantıların sonuçlarına dair güncel bilgileri resmi olarak henüz almadığını belirtti. Dışişleri Bakanı Rubio, planın maddelerinin incelenmesinde 'iyi ilerleme' kaydedildiğini belirttikten sonra İsviçre'den ayrılarak Washington'a doğru yola çıktı. Çözülemeyen bu kritik konuların, Başkan Zelenski'nin Başkan Trump ile Washington'da yapacağı şahsi bir zirvede ele alınması gündeme gelebilir.