Thandiswa Mazwai i jej triumf „Sankofa”: Powrót do korzeni

Dnia 14 grudnia 2025 roku w Johannesburgu, podczas 31. edycji gali South African Music Awards (SAMA31), Thandiswa Mazwai stała się absolutną gwiazdą wieczoru. Artystka zgarnęła łącznie cztery statuetki, w tym prestiżową nagrodę dla „Female Artist of the Year”. Wyróżnienia te objęły również kategorie: najlepszy album afro-adult contemporary, najlepsza produkcja oraz najlepszy inżyniering dźwięku.

Te osiągnięcia to znacznie więcej niż tylko suche statystyki nagród. Stanowią one symboliczny moment powrotu głosu, który nie tylko wraca do słuchaczy, ale również sprowadza ich samych z powrotem do fundamentalnych wartości i wspomnień.

„Sankofa”: Znaczenie nazwy i istota przesłania

Słowo Sankofa, pochodzące z języka Akan, oznacza dosłownie „wróć i weź to, co zostało w tyle”. W kontekście najnowszego albumu Mazwai, wydanego 10 maja 2024 roku, nie jest to jedynie estetyczny symbol. Jest to przede wszystkim przyjęta metoda twórcza. Po latach przerwy od dużych wydawnictw, „Sankofa” nie była zwykłym powrotem na scenę, lecz głębokim powrotem do korzeni – do miejsca, gdzie muzyka jest jeszcze czystą pamięcią, a nie zdominowaną przez przemysł formą.

Album ten powstawał w przestrzeni twórczej rozciągającej się między Johannesburgiem, Dakarem a Nowym Jorkiem. W efekcie słychać w nim niezwykłą precyzję, łączącą archiwalne sample z języka Xhosa (w tym materiały z International Library of African Music przy Rhodes University) ze swobodą jazzu oraz rytmami zachodnioafrykańskimi. To muzyczny most łączący przeszłość z oddechem teraźniejszości.

W procesie twórczym Mazwai współpracowała z wybitnymi muzykami i producentami, takimi jak Tendai Shoko, Nduduzo Makhathini oraz Meshell Ndegeocello. Ich wkład nie brzmi jak zbiór gościnnych występów, lecz tworzy jednolitą, spójną tkankę dźwiękową.

Trzy dekady na scenie i odczucie „jak za pierwszym razem”

Mazwai jest jedną z kluczowych postaci kształtujących postapartheidowy krajobraz muzyczny Afryki Południowej. Jej kariera, począwszy od wczesnych lat związanych z miejską sceną nowej fali, ugruntowała jej pozycję jako kulturowego drogowskazu dla całego pokolenia.

To, co artystka wyznała po odebraniu nagród, brzmi niezwykle autentycznie: to wyróżnienie odebrała tak, jakby były to jej pierwsze statuetki SAMA od bardzo dawna – niczym symboliczny nowy punkt startowy. To pokazuje, że dla prawdziwego artysty liczy się ciągła świeżość wyrazu.

Kontynuacja narracji: Sankofa Fest

Bezpośrednio po sukcesie na gali, Mazwai potwierdziła plany dotyczące organizacji Sankofa Fest. Wydarzenie to odbędzie się 28 lutego 2026 roku w Big Top Arena, Carnival City w Johannesburgu. Festiwal ma być celebracją jej 50. urodzin oraz 30-lecia działalności artystycznej. Ma stanowić przestrzeń, gdzie tradycyjne brzmienia spotykają się z nowoczesnością, wolne od pośpiechu i zgiełku, skupione na wspólnocie i wolności ekspresji.

Wpływ tego wydarzenia na globalne brzmienie

Być może największym sekretem tego triumfu jest właśnie jej fraza mówiąca o odczuciu „jak za pierwszym razem”. Stan ten oznacza, że muzyka nie ulega starzeniu. Nie jest to powtórka ani czysta nostalgia. To stan lotu, w którym przeszłość służy jako solidny fundament, a nie ciężar, pozwalając głosowi brzmieć jeszcze swobodniej, pełniej i szczerzej. Właśnie tak rodzi się sukces, który utrzymuje się przez dekady: poprzez zdolność do ponownego zachwycania się własną sztuką.

Ten tydzień wniósł w globalne brzmienie nie tyle głośność, co autentyczną świeżość: muzyka wciąż potrafi być wspominana, jakby słyszało się ją po raz pierwszy.