Ostatni Superksiężyc Roku 2025 Osiągnął Apogeum 4 Grudnia

Ostatni w roku 2025 pełny superksiężyc, tradycyjnie określany mianem Zimnego Księżyca (Cold Moon), osiągnął swoje apogeum iluminacji w czwartek, 4 grudnia, dokładnie o godzinie 18:14 czasu EST. To zjawisko astronomiczne było doniosłe, ponieważ zbiegło się z perygeum, czyli punktem najbliższym Ziemi na eliptycznej orbicie Księżyca. W rezultacie, tarcza satelity wydawała się obserwatorom nawet o 14 procent większa i jaśniejsza w porównaniu do standardowej pełni, a według niektórych danych, jaśniejsza nawet o 30 procent od najsłabszej pełni w roku. Grudniowy superksiężyc był drugim co do wielkości i jasności w całym 2025 roku, ustępując jedynie listopadowemu Księżycowi Bobrowemu.

Unikalny charakter tego Zimnego Księżyca wynikał z jego trajektorii na nocnym niebie, która była najwyższa ze wszystkich pełni w 2025 roku. Zjawisko to jest bezpośrednio powiązane z nadchodzącym przesileniem zimowym na półkuli północnej, które nastąpi 21 grudnia. Ponieważ Słońce w tym okresie porusza się po najniższym łuku na niebie w ciągu dnia, Księżyc, znajdujący się po przeciwnej stronie Ziemi, wznosi się na swój najwyższy punkt na firmamencie nocą. Ta wysoka pozycja zapewniała obserwatorom doskonałe warunki do podziwiania powierzchni i geologii księżycowej.

Nazwa „Zimny Księżyc” ma swoje korzenie w tradycjach rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej, między innymi plemienia Mohawk, którzy nadali mu to miano na znak nadejścia najzimniejszych temperatur zimowych. Inne kultury, jak Mohikanie, nazywali go Księżycem Długiej Nocy (Long Night Moon), co odnosiło się do najdłuższych i najciemniejszych wieczorów w roku, blisko przesilenia. W tradycji staroangielskiej i anglosaskiej pojawiały się określenia takie jak Księżyc Przed Yule (Moon Before Yule).

Chociaż moment maksymalnej pełni nastąpił 4 grudnia o 18:14 EST, eksperci i miłośnicy astronomii sugerowali, że najlepsze wrażenia wizualne, zwłaszcza dla obserwatorów w kontynentalnej części Stanów Zjednoczonych, mogły przypadać na wieczór 5 grudnia. Wtedy to Księżyc wschodził około godzinę po zachodzie słońca, wchodząc na ciemniejsze niebo, co sprzyjało obserwacjom. Zjawisko to było kulminacją serii trzech kolejnych superksiężyców, a jego następca, Wilczy Księżyc (Wolf Moon), był zaplanowany na 3 stycznia 2026 roku, który również miał być superksiężycem. W regionie Île-de-France superksiężyc z 4 grudnia 2025 roku miał być najbardziej spektakularny od grudnia 2006 roku, czyli od 19 lat, a kolejne tak imponujące superksiężyce nie były przewidywane aż do 2042 roku.

Bliskość Księżyca nad horyzontem przy wschodzie potęgowała jego postrzegany rozmiar z powodu zjawiska zwanego „iluzją Księżyca”, gdzie obiekty na pierwszym planie oszukują ludzki mózg, sprawiając, że tarcza wydaje się większa. W Polsce, gdzie pełnia ta była określana jako Zimny Księżyc, zjawisko to było postrzegane jako jedno z najbardziej symbolicznych wydarzeń kończących rok. Obserwatorzy w różnych częściach świata, w tym w Wietnamie, gdzie pełnia nastąpiła 5 grudnia o 6:14 rano czasu lokalnego, mieli okazję podziwiać to zjawisko. Pełnia ta, będąca dwunastą i ostatnią w roku, zamykała symboliczny cykl roku, pozostając wizualnie okazała przez całą noc z czwartku na piątek, a nawet w sobotę, 6 grudnia.