Parker Solar Probe Verfijnt de Buitengrens van de Zonnecorona in 2025

Een nieuwe fase in de analyse van gegevens, verzameld door NASA's automatische ruimtevaartuig, de Parker Solar Probe, heeft wetenschappers in staat gesteld de contouren van de buitenste laag van de zonnecorona aanzienlijk nauwkeuriger vast te stellen. Deze grens, bekend als de Alfvén-oppervlakte, markeert een cruciaal punt. Hier overtreft de snelheid van het ontsnappende zonnemateriaal de Alfvén-snelheid. Vanaf dat moment beginnen de deeltjes ongecontroleerd de interplanetaire ruimte in te bewegen, wat resulteert in de zonnewind. De corona zelf, de ijlste en heetste atmosfeerlaag van de Zon, strekt zich miljoenen kilometers uit en bereikt temperaturen van ongeveer een miljoen graden Kelvin – een fenomeen dat nog steeds een van de grootste raadsels in de heliophysica vormt.

Onderzoekers, waaronder astrofysicus Sam Badman van het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (CfA), hebben de informatie gebruikt die de sonde verzamelde tijdens directe passages door de corona. Hoewel deze atmosferische rand van nature volatiel is en voortdurend verandert, hebben nieuwe dataverwerkingsmethoden, gepresenteerd in publicaties uit 2025, met name in Astrophysical Journal Letters, geleid tot de creatie van de eerste continue tweedimensionale kaarten van deze beweeglijke grens. Deze kaarten, geverifieerd door de directe metingen van de Parker Probe, vormen nu een solide basis voor verder onderzoek.

Een sleutelmoment voor de dataverzameling was de recordbrekende nadering van de Zon door de sonde op 24 december 2024. Tijdens dit perihelium kwam het ruimtevaartuig tot op 6,1 miljoen kilometer (ongeveer 3,8 miljoen mijl) van de fotosfeer. De daaropvolgende perihelia in 2025, waaronder de passages op 22 maart en 19 juni, leverden aanvullende inzichten op over de dynamiek van de zonnewind en de magnetische velden. Tijdens deze missies werden verschijnselen zoals coronale massa-ejecties (CME's) en de kenmerkende 'zigzag'-patronen in de magnetische velden, beter bekend als 'switchbacks', nauwkeurig vastgelegd.

Het preciezer bepalen van de locatie van deze grens heeft directe praktische implicaties voor technologieën op Aarde. Nauwkeurige kartering verbetert de voorspelling van ruimtevaartweer aanzienlijk. Dit omvat het anticiperen op plotselinge uitbarstingen van zonnewind die de werking van satellietnetwerken en aardse energienetwerken negatief kunnen beïnvloeden. Bovendien dragen de nieuwe gegevens bij aan het verfijnen van modellen die de abnormaal hoge temperatuur van de corona proberen te verklaren. Ze bevestigen ook het bestaan van twee varianten van langzame zonnewind, die vermoedelijk hun oorsprong vinden op verschillende plaatsen binnen de atmosfeer van de ster.

Nu de Zon de fase van verminderde activiteit in zijn 11-jarige cyclus ingaat, wordt de buitenste rand van de corona grilliger. Dit maakt de huidige observaties bijzonder waardevol. De Parker-missie, ontwikkeld door het Applied Physics Laboratory van de Johns Hopkins University, zet haar werk voort. NASA overweegt momenteel verlengingsdoelstellingen, waaronder het monitoren van het naderende zonneminimum. Deze recente ontdekkingen verruimen ons begrip niet alleen van onze eigen Zon, maar ook van de levenscycli van andere sterren en de potentiële bewoonbaarheid van planeten die om die verre sterren draaien.