Perseverance Rover Detecteert Direct Bewijs van Elektrische Ontladingen in de Marsatmosfeer

De NASA-rover Perseverance, die sinds zijn landing in februari 2021 actief is in de Jezero-krater in het noordelijk halfrond van Mars, heeft voor het eerst directe aanwijzingen verzameld voor elektrische activiteit in de ijle atmosfeer van de Rode Planeet. Deze verschijnselen, door wetenschappers informeel 'mini-bliksems' genoemd, werden gedocumenteerd na analyse van audio- en elektromagnetische opnames gemaakt door het op afstand bestuurde instrument SuperCam.

Deze baanbrekende ontdekking, gepubliceerd in het tijdschrift Nature op 26 november 2025, bevestigt lang bestaande hypothesen over het bestaan van elektrische fenomenen op Mars. Met deze bevinding voegt Mars zich nu bij de Aarde, Jupiter en Saturnus als hemellichamen in ons zonnestelsel waarvan atmosferische elektrische activiteit is vastgesteld. Onderzoekers hebben in totaal 28 uur aan microfoonopnames geanalyseerd, die twee Marsjaren besloegen, en wisten 55 afzonderlijke elektrische ontladingen te identificeren.

De wetenschappelijke consensus wijst erop dat de primaire oorzaak van deze ontladingen ligt in tribo-elektriciteit. Dit proces ontstaat door de wrijving en botsingen tussen stofdeeltjes die in de lucht zweven onder invloed van turbulentie. De gedetecteerde vonken worden omschreven als marginaal, mogelijk slechts enkele millimeters of centimeters lang, en ze komen niet overeen met de klassieke aardse bliksemschichten. Cruciale data tonen aan dat 54 van de 55 geregistreerde gebeurtenissen plaatsvonden tijdens de sterkste windstoten die gedurende de observatieperiode werden gemeten. Bovendien werden 16 van deze ontladingen vastgelegd tijdens twee nauwe passages van stofduivels, de bekende wervelwinden op Mars.

De hoofdauteur van de studie is planetoloog Baptiste Chide van het Institut de Recherche en Astrophysique et de Planétologie (IRAP) in Frankrijk. Ralph Lorenz van de Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory (APL) werkte mee als co-auteur. Lorenz vergeleek het opgenomen geluid met een klik of een zweepslag, en merkte op dat de energie van de ontladingen niet groter was dan die van een auto-ontsteker. Chide benadrukte dat deze ontladingen directe implicaties hebben voor de atmosfeerchemie van Mars, het klimaat, de potentiële bewoonbaarheid en de veiligheid van toekomstige menselijke missies.

De bevestiging van elektrische activiteit opent een compleet nieuw onderzoeksgebied voor planetaire wetenschappen, waarbij men overstapt van statische atmosferische modellen naar dynamische modellen. Hoewel de detectie werd uitgevoerd met SuperCam, een instrument dat niet specifiek is ontworpen voor bliksemdetectie, leveren de consistentie van de 55 gebeurtenissen, hun correlatie met hoge windsnelheden en de dubbele detectie (zowel akoestisch als elektromagnetisch) een overtuigend bewijs. Desondanks menen sommige experts dat de discussie over de precieze aard van het fenomeen kan aanhouden totdat gespecialiseerde sensoren worden ingezet, aangezien de ontladingen weliswaar hoorbaar waren, maar niet visueel werden vastgelegd door een camera.

Vanuit een praktisch oogpunt is het kwantificeren van het gevaar voor toekomstige elektronica een uiterst belangrijke conclusie voor de missieplanning. Elektrostatische ontladingen kunnen storingen veroorzaken in gevoelige apparatuur van de huidige rovers en vormen een potentieel risico voor astronauten. Bovendien kunnen deze vonken elektrochemische reacties in gang zetten die van invloed kunnen zijn op het onderzoek naar sporen van vroeger leven op de planeet.