Doanh Thu Kỷ Lục Của Ngành Quốc Phòng Năm 2024: Phân Tích Báo Cáo Từ SIPRI

Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) đã công bố dữ liệu vào tháng 12 năm 2025, cho thấy sự tăng trưởng tài chính đáng kể trong ngành công nghiệp quốc phòng toàn cầu trong suốt năm 2024. Tổng doanh thu của một trăm nhà sản xuất vũ khí và nhà cung cấp dịch vụ quân sự lớn nhất thế giới đã chạm mốc kỷ lục 679 tỷ đô la Mỹ. Con số này cao hơn 5,9% so với kết quả của năm trước đó. Đây là mức cao nhất kể từ khi SIPRI bắt đầu theo dõi dữ liệu từ năm 1989, minh chứng rõ ràng cho mối tương quan trực tiếp giữa căng thẳng địa chính trị toàn cầu và lợi nhuận của tổ hợp công nghiệp quân sự (CNQP).

Nguyên nhân chính thúc đẩy đà tăng trưởng này bao gồm các hoạt động quân sự đang diễn ra, đặc biệt là xung đột tại Ukraine và sự leo thang căng thẳng tại khu vực Gaza, cùng với việc tăng cường chi tiêu quốc phòng trên toàn thế giới. Lần đầu tiên kể từ năm 2018, cả năm tập đoàn vũ khí lớn nhất thế giới đều ghi nhận thu nhập tăng trưởng đồng thời. Hoa Kỳ tiếp tục giữ vững vị thế dẫn đầu, đóng góp gần một nửa tổng khối lượng toàn cầu. Cụ thể, 39 công ty Mỹ trong danh sách Top-100 đã tạo ra doanh thu 334 tỷ đô la, tăng 3,8% so với năm trước. Trong số các tên tuổi nổi bật có Lockheed Martin, RTX và Northrop Grumman, lần lượt chiếm ba vị trí dẫn đầu bảng xếp hạng thế giới. Tuy nhiên, ngay cả những gã khổng lồ Mỹ này, bao gồm cả Lockheed Martin, vẫn đang phải đối mặt với tình trạng chậm trễ và vượt ngân sách trong việc triển khai các chương trình then chốt như máy bay chiến đấu F-35 và tàu ngầm lớp Columbia.

Khu vực quốc phòng châu Âu cho thấy một tốc độ tăng trưởng năng động hơn. Tổng doanh thu của 26 công ty châu Âu (không tính Nga) đã tăng 13%, đạt mức 151 tỷ đô la. Đáng chú ý, công ty Czechoslovak Group của Cộng hòa Séc ghi nhận mức tăng trưởng phần trăm ấn tượng nhất, với doanh thu tăng vọt 193%, đạt 3,6 tỷ đô la. Sự gia tăng này có liên quan trực tiếp đến việc thực hiện các đơn đặt hàng đạn pháo cho Ukraine theo sáng kiến của châu Âu. Mặc dù vậy, các chuyên gia cảnh báo rằng châu Âu đang đối diện với nguy cơ phụ thuộc vào nguồn cung cấp khoáng sản thiết yếu từ Trung Quốc để duy trì nhịp độ tái vũ trang hiện tại.

Bức tranh khu vực cho thấy sự mất cân đối rõ rệt: trong khi châu Âu và Mỹ gia tăng các chỉ số, khu vực Châu Á - Thái Bình Dương lại chứng kiến mức sụt giảm 1,2%. Sự suy giảm này chủ yếu bắt nguồn từ những vấn đề trong ngành công nghiệp quốc phòng Trung Quốc, nơi doanh thu giảm tới 10%. Theo nhận định của chuyên gia SIPRI, Nan Tian, điều này càng làm sâu sắc thêm sự không chắc chắn về thời điểm hiện đại hóa lực lượng vũ trang Trung Quốc. Trong khi đó, các tập đoàn Nga như Rostec và Tập đoàn Đóng tàu Thống nhất (OSK) đã tăng tổng doanh thu thêm 23%, đạt 31,2 tỷ đô la. SIPRI đánh giá rằng mức tăng trưởng này hoàn toàn bù đắp cho sự sụt giảm xuất khẩu nhờ nhu cầu nội địa tăng mạnh. Các nhà phân tích chỉ ra rằng CNQP Nga đang phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt lao động lành nghề, điều này có thể làm chậm tiến độ sản xuất.

Sự xuất hiện của công ty SpaceX của Elon Musk trong danh sách một trăm công ty hàng đầu, đứng ở vị trí thứ 77 với doanh thu tăng 103% lên 1,8 tỷ đô la, báo hiệu vai trò ngày càng lớn của năng lực vũ trụ thương mại trong cấu trúc quốc phòng quốc gia. Nhà nghiên cứu SIPRI, Zubayda Karim, cũng lưu ý rằng những chỉ trích quốc tế nhắm vào hành động của Israel tại Gaza đã không gây ra ảnh hưởng đáng kể nào đến sự quan tâm đối với các công ty quốc phòng nước này, vốn ghi nhận doanh thu tăng 16%. Nhìn chung, thương mại vũ khí toàn cầu hiện đang bị giới hạn bởi năng lực sản xuất của các nhà xuất khẩu và khả năng tài chính của các bên mua, cho thấy xu hướng hiện tại có khả năng sẽ tiếp tục trong thời gian tới.