SIPRI Raporu: Savunma Sektörü Gelirleri 2024'te Rekor Seviyeye Ulaştı

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), Aralık 2025'te yayımladığı verilerle küresel savunma sanayisinde 2024 yılına ait kayda değer bir mali büyüme olduğunu ortaya koydu. Dünyanın en büyük yüz silah üreticisi ve askeri hizmet sağlayıcısının toplam cirosu, bir önceki yıla kıyasla %5,9'luk artışla 679 milyar ABD doları gibi tarihi bir seviyeye tırmandı. SIPRI'nin 1989'dan beri tuttuğu kayıtlarda bu, ulaşılan en yüksek rakam olup, küresel jeopolitik gerilimler ile askeri-sanayi kompleksinin kârları arasında doğrudan bir bağlantı olduğunu gösteriyor.

Bu gelir artışını tetikleyen ana dinamikler arasında, özellikle Ukrayna'daki devam eden çatışmalar ve Gazze'deki gerilimin tırmanması ile dünya genelinde savunma harcamalarındaki genel yükseliş yer alıyor. 2018'den bu yana ilk kez, dünyanın en büyük beş silah üreticisi aynı anda gelir artışı kaydetti. Amerika Birleşik Devletleri, küresel hacmin neredeyse yarısını tek başına karşılayarak liderliğini korudu. Listede yer alan 39 ABD şirketi, bir önceki yıla göre %3,8 artışla 334 milyar dolar gelir elde etti. Lockheed Martin, RTX ve Northrop Grumman gibi devler listenin ilk üç sırasını paylaştı. Ancak, Lockheed Martin dahil olmak üzere ABD'li bu devler, F-35 savaş uçakları ve Columbia sınıfı denizaltılar gibi kritik programların uygulanmasında gecikmeler ve maliyet aşımlarıyla mücadele etmeye devam ediyor.

Avrupa savunma sektörü ise çok daha hareketli bir büyüme sergiledi. Rusya hariç tutulduğunda, 26 Avrupa şirketinin toplam geliri %13 artarak 151 milyar dolara ulaştı. Bu artışta en dikkat çekici sıçramayı, Ukrayna'ya yönelik Avrupa girişimi kapsamında top mermisi siparişlerini yerine getirmesiyle gelirini %193 oranında artırarak 3,6 milyar dolara çıkaran Çek şirketi Czechoslovak Group kaydetti. Öte yandan, uzmanlar Avrupa'nın mevcut silahlanma hızını sürdürmek için kritik mineraller konusunda Çin tedarikine bağımlılık riskiyle karşı karşıya olduğunu belirtiyorlar.

Bölgesel dağılımda belirgin bir dengesizlik göze çarpıyor. Avrupa ve ABD yükseliş yaşarken, Asya-Pasifik bölgesinde %1,2'lik bir düşüş kaydedildi. Bu gerilemenin temel nedeni, gelirleri %10 azalan Çin savunma sanayisindeki aksaklıklardır. SIPRI uzmanı Nan Tian'ın değerlendirmesine göre bu durum, Çin silahlı kuvvetlerinin modernizasyon takvimine dair belirsizliği derinleştiriyor. Rus şirketleri Rostec ve Birleşik Gemi Yapım Corporation (OSK) ise toplam gelirlerini %23 artışla 31,2 milyar dolara yükseltti. SIPRI, bu artışın, iç talebin hızla yükselmesiyle ihracattaki düşüş kayıplarını tamamen telafi ettiğini tahmin ediyor. Analistler, Rus askeri-sanayi kompleksinin nitelikli iş gücü eksikliğiyle karşı karşıya olduğunu ve bunun üretimi yavaşlatabileceğini vurguluyor.

Elon Musk'ın şirketi SpaceX'in, gelirini %103 artırarak 1,8 milyar dolarla listede 77. sıradan girmesi, ticari uzay yeteneklerinin ulusal savunma yapısındaki artan rolünü işaret ediyor. SIPRI araştırmacısı Zubayda Karim, İsrail'in Gazze'deki eylemlerine yönelik uluslararası eleştirilerin, ülkenin savunma firmalarına olan ilgiyi kayda değer ölçüde etkilemediğini ve bu firmaların gelirlerinin %16 arttığını gözlemledi. Genel tabloya bakıldığında, küresel silah ticareti şu anda esas olarak ihracatçıların üretim kapasiteleri ve alıcıların mali yeterliliği ile sınırlanmış durumda; bu da mevcut eğilimin devam edeceğini gösteriyor.