Chi tiêu Xanh tại Indonesia: Biểu tượng địa vị xã hội mới thúc đẩy tiêu dùng

Tại Indonesia, một hiện tượng kinh tế xã hội đáng chú ý đang hình thành: việc mua sắm các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường, hay còn gọi là “chi tiêu xanh”, không còn đơn thuần là một lựa chọn đạo đức mà đang chuyển mình thành một chỉ số rõ ràng về địa vị xã hội. Xu hướng này không chỉ phản ánh sự quan tâm ngày càng tăng trên toàn cầu đối với phát triển bền vững mà còn đang tích cực tiếp thêm nhiên liệu cho một làn sóng hoạt động tiêu dùng mới tại quốc gia có nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào tiêu dùng nội địa này.

Indonesia, quốc gia xuất khẩu than đá lớn nhất thế giới và là nhà sản xuất niken hàng đầu (chiếm hơn 50% sản lượng toàn cầu tính đến cuối năm 2023), đồng thời vẫn tuyên bố cam kết thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs). Bối cảnh phức tạp này định hình hành vi tiêu dùng, nơi việc tiêu dùng phô trương các mặt hàng “xanh” trở thành thước đo mới của thành công. Sự thay đổi trong nhận thức về tính bền vững như một biểu tượng của sự uy tín có lẽ liên quan đến sự gia tăng chung về thu nhập khả dụng của người dân và mong muốn bắt kịp các xu hướng toàn cầu. Điều này rất đặc trưng cho các nền kinh tế Đông Nam Á, nơi tốc độ tăng trưởng GDP trung bình dự kiến đạt khoảng 4,7% trong năm 2024 và 2025.

Việc tiêu dùng phô trương các mặt hàng sinh thái cho phép người tiêu dùng Indonesia báo hiệu sự thuộc về các tầng lớp xã hội khá giả và am hiểu hơn. Quá trình này cộng hưởng với sự dịch chuyển trung tâm kinh tế thế giới về phía Đông: theo ước tính của McKinsey, châu Á đã đóng góp 52% vào tăng trưởng GDP toàn cầu trong giai đoạn từ 2010 đến 2020. Do đó, “chi tiêu xanh” được định vị không chỉ là khoản chi tiêu mà còn là khoản đầu tư vào vốn xã hội và hình ảnh cá nhân.

Mặc dù Indonesia vẫn là một nhân tố lớn trong lĩnh vực nguyên liệu thô, bao gồm nằm trong TOP 10 quốc gia xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng, thị trường nội địa lại cho thấy sự trưởng thành, sẵn sàng đón nhận và quảng bá các lựa chọn thân thiện với môi trường có giá thành cao hơn. Các quy định của chính phủ về giá các mặt hàng thiết yếu như nhiên liệu và gạo nhằm mục đích gia tăng sức mua, gián tiếp thúc đẩy sự phát triển của phân khúc hàng hóa sinh thái cao cấp. Nhìn chung, khu vực Đông Nam Á đang chứng kiến sự phân đôi: nhu cầu về các nguồn năng lượng truyền thống được dự báo sẽ tăng, nhưng đồng thời cũng ghi nhận sự tăng trưởng đáng kể của năng lượng thay thế.

Sự chuyển dịch hướng tới tiêu dùng mang tính biểu tượng đối với các sản phẩm bền vững này có thể trở thành một thành phần quan trọng trong chiến lược dài hạn của đất nước nhằm chuyển đổi sang một mô hình phát triển bền vững hơn, ngay cả khi quốc gia này hiện vẫn đang phụ thuộc đáng kể vào nhiên liệu hóa thạch.